Mercimek (Lens Culinaris)

Mercimek, dünyanın en eski besinlerinden biridir. Yetiştiriciler ilk önce bu fasulyeleri Orta Doğu'da MÖ 8.000'de mercimeği yetiştirdiler ve o zamandan beri batıya doğru yetiştiricilik yayıldı. Yol boyunca, Yunanlılar fasulyeyi fakir bir adamın yemeği olarak kabul ederken Mısırlılar sık ​​sık kraliyet yemekleri olarak görüyorlardı. Mercimek 16. yüzyılın başlarında Amerika'ya geldi. II. Dünya Savaşı sırasında insanlar, bunu düşük maliyetli, yüksek proteinli et ikamesi olarak görülmeye başlandı. Bende bu yazımda mercimek hakkında detaylara değineceğim. Bu noktada mercimek nedir, faydaları nelerdir, nasıl tüketilir, yeşil mercimek nedir, kırmızı mercimeğin yararları nelerdir, siyah mercimek neye iyi gelir, mercimek çorbası tarifi, mercimeğin yan etkisi var mı gibi sorulara cevaplar aradım. İyi okumalar.

Mercimek Nedir

Mercimek (Lens culinaris), baklagiller familyasında bulunan Lens cinsine dahil dört türden biridir. 20-70 cm boylarında, yumuşak ve ince gövdeli, disk biçiminde meyveleri olan, tek yıllık otsu bir sebze bitkisidir.  Mercimeğin ana vatanı Orta Asya'dır ve bir kurak bölge bitkisidir.

Mercimek Özellikleri

Mercimeğin zayıf ve ince bir kök sistemine sahiptir ve kökü derinlere inmemektedir. Gövdeleri narin olup, dallanır ve bu dallanma yan dallarda da devam etmektedir. Yaprakçıklar elips şeklinde olup, kenarları düzgündür. Çiçekler yaprak koltuklarından çıkmaktadır.

Meyveleri legümen (bakla) tipinde olup, badır adını alan sarımtrak esmer renkteki şişkin torbalarda gelişir. Torba içindeki taneler, mercimek adını alır. Şekil itibariyle mercimek taneleri yassı, 0,5 cm çapındaki disk biçimindedir.

Lifli ve bol proteinli bir besin olan mercimek başta B vitamini ve demir olmak üzere kalsiyum, manganez, sodyum, bakır, çinko ve fosfor mineralleri açısından da zengindir.

Mercimeğin Besin Değeri

Uzmanlar yeşil mercimekleri diğer çeşitlerden daha sağlıklı olarak görmektedir. Yarım fincan pişmiş mercimekte bulunan besin değerleri şu şekildedir:

Kalori: 140
Yağ : 0.5 gram
Karbonhidrat: 23 gram
Elyaf: 9 gram
Sodyum: 5 miligram
Protein : 12 gram

Ayrıca mercimeğin içerisinde kalsiyum, demir, potasyum, folat gibi vitamin ve mineraller de bulunmaktadır.

Mercimeğin Faydaları

Protein bakımından en zengin tahıllardan biri olan mercimek, %24 oranında protein içerir. Bol miktarda karbonhidrat bulunduran bu baklagil A, B1, B2, B3, C vitaminlerini ve kalsiyum, sodyum, potasyum, demir, fosfor gibi pek çok minerali de içinde barındırır.

Besin değeri oldukça yüksek olan mercimek vücuda ve zihne güç verir. Bağışıklık sistemini kuvvetlendirir. Gözlere de yararlıdır. Mercimeğin kalori değeri de yüksektir.

Enerji verir ve yorgunluğu giderir. Kansızlara faydalıdır. Anne sütünü attırır. Kandaki kolesterol oranını düşürür ve kan akışını hızlandırır. Kan şekerini ve insülini düşürdüğünden şeker hastaları için önemli bir besindir.

Kalp ve damar hastalıkları ile şeker hastalığından korunmaya yardımcı olmaktadır. Kalp krizi riskini azaltıcıdır. Bağırsakları çalıştırarak vücutta bulunan zararlı maddelerin uzaklaştırılmasını kolaylaştırır ve kabızlığı giderir.

Kalp Sağlığına İyi Gelir

Mercimek, ihmal edilebilir miktarda yağları ile vücuda ekstra yağ eklemeden ideal bir protein kaynağı olarak bilinmektedir ve bu sayede sağlıklı bir kalbi teşvik eder. Mercimek, her ikisi de kardiyovasküler kasları gevşetmeye ve kan basıncı seviyelerini düşürmeye yardımcı olan magnezyum ve potasyum barındırmaktadır.

Yeşil Mercimek

Yeşil mercimek tam vitamin ve diyet lifi deposudur. İçerisinde yüksek oranda yararlı karbonhidrat bulunur ve yüksek karbonhidrat içermesinin yanında glisemik indeksi ciddi derecede düşük seviyededir. Çünkü sindirimi uzun süren yeşil mercimek karbonhidratları kana çok yavaş yavaş geçmektedir. Yenilen 1 tabak yeşil mercimek yemeği sizi tok tutmaya birebirdir.

Mercimek Nasıl Kullanılır

Mercimek genellikle çorbası yapılarak tüketilir. Ayrıca yemeklere de katılır. Mercimek kaynatılıp suyu içilirse göğüs ağrılarını hafifletir ve öksürüğü kesici bir özelliğe sahip olur.

Mercimeğin Yan Etkileri

Böbrek Taşları Riski: Pişirilmiş mercimekte yüksek oksalat bileşikler bulunmaktadır. Bu oksalat bileşikleri böbrek taşlarının oluşumundan sorumludur. Bu nedenle, böbrek taşı olan kişiler, baklagil ve mercimekten uzak durmaları gerekmektedir.

Böbrek Hastalıkları Riski: Yüksek düzeyde protein tüketilmesinin yan etkileri de bulunmaktadır. Ortalama olarak, vücudumuz için gereken protein miktarı bir kilogram vücut ağırlığı başına 0,8 gramdır. Aşırı protein tüketimi, vücuttaki aşırı proteinleri yakarken böbreklere baskı yapabilir. Uzun vadede, bu eliminasyon genel böbrek fonksiyonuna zarar verebilir.

Fermantasyondan Kaynaklanan Gaz Oluşumu: Sindirim sistemine girdikten sonra mercimek fermente olmaya başlar ve ardından gazı serbest bırakır. Bu gazlar sorunları rahatsız edebilir ve bu nedenle biraz titiz olmadıkça çok fazla mercimek tüketiminden kaçınılmalıdır.