Hindiba (Cichorium Endivia)

Pek çok coğrafyada pek çok farklı isimle bilinen hindiba bitkisinin adlarından bir tanesi de frenk salatasıdır. Bu yöresel adın takılmasının esas nedeni bir nevi salatalarda kullanılması olabilmektedir. Çoğu coğrafyada ve birçok bölgede kolaylıkla yetiştirilebilir ve farklı şekillerde kullanılabilmektedir. Özellikle baharat olarak pek çok bölgede kullanılabilir. Bende bu yazımda hindiba üzerinde değindim. Aynı zamanda hindiba nedir, karahindiba nedir, faydaları nelerdir, neye iyi gelir, karahindiba çayı nasıl yapılır, hindiba çeşitleri, hindiba kahvesi nasıl yapılır gibi sorulara cevaplar aradım. İyi okumalar.

Hindiba Nedir

Hindiba, papatyagiller (Asteraceae) familyasında incelenen, sebzenin ki gibi faydalanılan bir yıllık bitki türü. Tüm toprakta yetişebilmektedir. Aynı zamanda yüksekliği 50-100 cm arasında değişmektedir; parçalı yaprakları ve açık mavi renkli çiçekleri vardır. Hindibanın yapraklarında inülin ve birtakım şekerler, köklerinde inülin, şeker ve intybus adlı madde bulunmaktadır.

Türkiye'de yaygın olarak yabani hindibanın yaprakları ilkbaharda toplanarak şifalı ot ve sebze olarak tüketilir. Bu yapraklar “Hindiba” ve “Radika” olarak bilinmektedir. Mısır ve Endonezya kökenli olduğu düşünülen bitkinin, 16. yüzyıldan bu yana Avrupa'da tarımı gerçekleştirilmektedir. Hindiba cinsinden bir diğer bitki türü olan kara hindiba (Cichorium intybus) ile yakın akrabadır.

Hindibanın Faydaları

Hindiba, genel anlamda böbreklerin ve karaciğerin çalışma kapasitesini fevkalade yükseltir. Ayrıca, safrakesesi taşlarının oluşumunu ve irileşmesini önler. Oluşmuş olan taşları eritemez, ama ağrıları ve öteki rahatsızlıkları azaltabilir.

Hindibanın diyabete, idrar yolları hastalıklarına, sivilceye, sarılığa, kansere ve anemiye iyi gelmesi sağlığa faydalarıdır. Hindiba suyu pankreastaki ensülin üretimini arttırır ve böylece şeker seviyesini düşük tutarak diyabet hastalarına yardım eder. Ayrıca kemik sağlığı, cilt bakımı ve zayıflamak için yararlıdır.

Hindiba, serbest radikalleri (kansere çok yol açar) azaltan C vitamini gibi antioksidanlar bakımından zengindir ve böylece kanser riskini azaltır. Ayrıca vücudu arındırır böylece kanserden korunmaya yardım eder.

Hindiba sütü diye de bilinen hindibanın öz suyu haşarat ve mantar öldürücü özelliklere sahip yüksek alkali ve antiseptik olduğundan mikrobik ve mantar enfeksiyonlarının yol açtığı cilt hastalıklarının tedavisinde kullanışlıdır.

Bu öz suyu kullanılırken gözle temastan kaçınılmalıdır. Bu öz suyu kaşıntı, saçkıran, egzama vb. şeylere tereddütsüz uygulanabilmektedir. Hindiba suyu acımsıdır ve bütün acı maddeler gibi kandaki şeker seviyesini etkileyici biçimde azaltır.

Hindibanın Kullanımı

Hindibanın saplar çiçekleri ile birlikte yıkandıktan sonra çiçekler koparılır ve saplar yavaş yavaş çiğnenir. Tadı acımsı, gevrek ve suludur. Kıvırcık salatanın tadını andırır. Günde 5-6 çiçek sapı yenebilir.

Hindiba Çayı

Kuru kök parçalarından 2-3 tatlı kaşığı alınıp suda kaynama noktasına kadar ısıtılıp sonra ateş kısılarak 15-20 dakika daha ısıtma sürdürülür. Bu şekilde hazırlanmış olan dekoksiyondan günde iki kez birer bardak tüketilebilir.

Hindiba Salatası

Bitki ayıklanıp yıkandıktan sonra, bir süre de sirkeli suda bekletilerek iyice temizlenmelidir. Bütün veya kıyılmış yapraklar, üstüne zeytinyağı ve limon eklenerek, yemeklerden önce yenir. Hafif acımsı bir tadı vardır, ama kesinlikle rahatsız edici değildir.

Kara Hindibanın 

Kara hindibanın bazı yan etkileri bulunmaktadır. Bu yan etkiler çok sık rastlanmasa bile dikkat edilmesi gerekmektedir. Mideye olan olası yan etkileri şöyledir: mide ekşimesi, mide iltihabı, dispepsi, hafif ishal hali, hipoglisemi gibi durumlar. Bu yan etkilerden herhangi biri yaşanabilir.

Bu bitki aynı zamanda çocuklarda bir alerjen etkiye neden olabilir.

Çok az yaşansa bile 33 yaşında bir kadın hastada karahindiba barındıran bir zayıflama ürünü kullanımının ertesinde, idrarda ciddi bir kanama yaşanmış, ürün kesildikten sonra belirtiler düzelmiştir.