Böğürtlen ( Rubus )
Böğürtlen Nedir
Böğürtlen( Rubus ) , gülgiller (Rosaceae) familyasının Rubus cinsini oluşturan familyasından insan sağlığında önemli rolleri olan organik asitler, minerallerve vitaminler açısından oldukça zengin bir bitki türlerini ortak adıdır.
Böğürtlenlerde çiçeklenme çoğunlukla Mayıs ayında başlayıp Ağustos ayına kadar devam eder. Bundan kaynaklı bitki üzerinde değişik olgunlaşma devrelerinde olan meyve salkımları birbirini izlemektedir.
Değişik iklim şartlarına daha kolay adapte olma özelliğindedir. Sıcaklık ve kuraklığa ahudutlarından daha fazla dayanıklıdırlar. Ancak kış ve ilkbahar donlarına karşı ahudutlarına göre daha az dayanırlar. Genelde sıcak mutedil iklim bölgelerinde daha iyi sonuç vermektedir.
Şeftali yetiştirilen alanlarda böğürtlen yetiştiriciliği rahatlıkla yapılmaktadır. Kırmızımtırak siyah renkli, duta benzeyen üzümcüklerden meydana gelen böğürtlen adlı meyvelerini yaz sonuna doğru veren ve bazen bahçe çitlerini berkitmek üzere yetiştirilen böğürtlen bitkisi, 400'ün üzerinde doğal ya da kültür türü vardır.
Böğürtlenin Besin Değeri
100 gram böğürtlende var olan besin değerleri şu şekildedir:
Su: 88,15 g
Enerji: 43 kcal
Protein: 1.39 g
Toplam yağ: 0.49 g
Karbonhidrat: 9.61 g
Lif: 5.3 g
Toplam şeker: 4.88 g
Kalsiyum: 29 mg
Demir: 0.62 mg
Magnezyum: 20 mg
Fosfor: 22 mg
Potasyum: 162 mg
Sodyum: 1 mg
Çinko: 0,53 mg
C vitamini, toplam askorbik asit: 21 mg
Tiamin: 0.02 mg
Riboflavin: 0.03 mg
Niasin: 0.65 mg
B-6 Vitamini: 0.03 mg
Folat, DFE: 25 µg
B-12 Vitamini: 0 µg
A Vitamini, RAE: 11 µg
A Vitamini, İÜ: 214 İÜ
E Vitamini (alfa-tokoferol): 1.17 mg
D Vitamini (D2 + D3): 0 µg
D vitamini: 0 IU
K Vitamini (filokinon): 19.8 µg
Yağ asitleri, toplam doymuş: 0.01 g
Yağ asitleri, toplam tekli doymamış: 0.05 g
Yağ asitleri, toplam çoklu doymamış: 0.28 g
Yağ asitleri, toplam trans: 0 g
Kolesterol: 0 mg
Kafein: 0 mg
Böğürtlen Yetiştirmek
Böğürtlen, fundalıklarda, çalılıklarda, bahçe çitlerinde, yol kenarlarında yetiştirilmektedir. Böğürtlenlerde çiçeklenme genellikle Mayıs ayında başlayıp Ağustos ayına kadar devam etmektedir.
Haziran-eylül ayları arasında, beyazımsı veya pembemsi renkli çiçekler açan, yüksek boylu, çok senelik, dikenli ve çalı görünümünde bir bitkidir.
Gövdeleri silindir şekilli, içi dolu, odunlu ve dikenli dallar, önce dik, sonra aşağı doğru kıvrılır. Yapraklar saplı, kenarları dişli, alt yüzeyleri tüylüdür. Meyve; birçok kısmı, meyvelerin bir araya gelmesiyle meydana gelmiş küre biçiminde bir birleşik meyvedir. Rengi önce yeşil, sonra kırmızı ve daha sonra olgunlukta siyaha çalmaktadır.
Böğürtlenin Faydaları
Böğürtlen, üzümsü meyveler grubunda incelenmektedir. Yabani olarak birçok yerde rastlamak mümkündür. Fakat önemli olan ve tarımı yapılan ıslah edil miş kültür çeşitleridir. Yabanilere oran la bu çeşitler daha verimli, gösterişli ve ekonomik değer leri çok daha yüksektir.
Böğürtlen, yurdum uzda özellikle bölgemizde son birkaç yıldır ticari amaçla yetiştirilmek tedir. Ahududu meyveleri çeşitli şekilde değerlendirilmektedir.
Taze tüketildikleri gibi konserve, reçel, marmelat, meyve suyu, pasta sanayi ve likör yapımında kullanılır. Aynı zaman da bol miktarda C vitamini ihtiva ettiklerinden tedavi edici özelliğine de sahiptir.
Her gün yenen bir avuç böğürtlen kanserden korur. Yapılan araştırmalar böğürtlenin, bünyesinde barındırdığı antioksidanların bağışıklık sistemini güçlendirerek kanser türlerine karşı koruyucu etkisi olduğunu ortaya çıkarmıştır.
Kanı incelterek kan şekerini dengeleyen böğürtlen, diyabet rahatsızlıkları olan hastalar için önemli bir şifa kaynağıdır.
Yaprakları kaynatılarak suyu ile gargara yapılırsa, diş eti ve bademciklerde var olan iltihaplara iyi gelir. Kökleri kaynatılarak suyu içilirse böbrek kumunun ve taşlarının düşmesine yardımcı olur.
Böğürtlen Çayı
Düzenli yenilen böğürtlen yaşlılıktan kaynaklanan hafıza kayıplarını önlüyor Ağız yaralarında, gerek taze ve gerekse kurutulmuş 20 gram böğürtlen yaprağı 1 litre suda haşlanırsa, bu çay ağız yaraları için çok faydalıdır.
Kurutulmuş yapraklarından yapılan şurubunun kanı temizleyici etkisi de var. Bu şurup öksürüğü olanlara da iyi geliyor. Ayak yorgunluklarına çok iyi gelir. Ayakları rahatlatmak için böğürtlenin sürgünleri ve kökleri 100 grama 1 litre su ölçüsüyle kaynatılırsa, ılıyınca ayak banyosu olarak kullanılabilir.
Böğürtlen Losyonu
Güzellik için, böğürtlen çiçekleri ise 50 grama bir 1 litre su ölçüsü ile kaynatıldığı zaman, elde edilecek bu şifalı su eller için çok iyi bir güzellik losyonudur. Bu karışım çay olarak içilir tüketebilirsiniz.
Böğürtlen Reçeli
Böğürtlenden şurup ve reçel de yapılır. Şurubu göğüs ve solunum yolları rahatsızlıklarında oldukça yararlıdır. Böğürtlen yaralara sürülürse iyileşmelerini kolaylaştırır. İyi bir antioksidandır. Vücutta var olan zararlı maddelerin temizlenmesine yardımcı olur.Tansiyonu düşürür ve bedeni güçlendirir. Olgun böğürtlen idrar söktürücüdür ve kabızlığa iyi gelir. Tok tutan bir meyve olarak böğürtlen zayıflamak isteyenler için de ideal bir meyvedir.
Yorumlar
Yorum Gönder