Beş Parmak Otu (Potentilla Alba)

Pek çokları adını ilk kez duyduğu fakat doğanın bize sunduğu mucize bitkilerden bir tanesi olan beş parmak otu, basit yetiştirilen bir bitki olan ülkemizde de bolca bulunuyor. Genel olarak yol kenarları ve ya boş arazilerde kendiliğinden yetiştirilebilen bu bitki, pek çok sağlık problemine de iyi geliyor. Bende bu yazımda beş parmak otundan bahsettim. Yazımda ayrıca, beş parmak otu nedir, faydaları nelerdir, nasıl kullanılır, neye iyi gelir, yan etkileri nelerdir, özellikleri nelerdir gibi sorulara cevaplar aradım. İyi okumalar.

Beş Parmak Otu Nedir

Beşparmak otu (Potentilla alba); gülgiller (Rosaceae) familyasında incelenen bir ot türüdür. Acı ayıt veya hayıt olarak da adlandırılan, beşparmak otu, gülgiller ailesine mensup bir bitki türüdür.

Avrupa'da yetiştirilen ve Türkiye’de oldukça yaygın türleri bulunan, 53 türü tespit edilmektedir. En çok bilinen türleri, sarı renkli beş parmak otu (P.argantea); Karadeniz, İç Anadolu, Doğu Anadolu bölgelerinde rastlanmaktadır. Sürünü özelliğe sahip olan beşparmak otu (P. reptans); İstanbul çevresi, Karadeniz, İç Anadolu bölgelerinde yetişmektedir.

Beş Parmak Otunun Özellikleri

Yaprak döken ormanlar, çayırlar, meralar ve ovalarda yetişir. Çok sayıda dallı kök saplı ve 5-10 cm yüksekliğinde dik gövdeli çok yıllık otsu bir bitkidir. Elsi yapraklarda yaprakçıkların beşi de mızraksı ucu ince dişli yapılıdır. Beyaz çiçekleri nisan-mayıs aylarında açar.

Aken tipi meyve görülür. Potentilla anserina, Potentilla argentea (Rosaceae) gibi bitkilerin çiçek açma zamanı (Mayıs, Haziran) toplanan yaprak ve çiçeklerinin kurutulmasıyla elde edilir. Yapraklar, ters yumurta şeklinde, 20 cm. uzunluğundadır. 13-21 parçalıdır. Çiçekler 1, 5-2 cm. genişliğinde olup ipek gibi tüylüdür.

Yoğun kokusu ve tadı bulunmaz. Bitkinin köklerinde % 20 tanin, glikozit tormentillin, acı maddeler, çinovik asit bulundurmaktadır.

Beş Parmak Otu'nun Faydaları

Kuvvetli bir kabız edici olarak ishale karşı kullanılır. Gargara halinde faranjit ve boğaz ağrılarında faydalıdır. Kaynatılıp suyu ile gargara yapılırsa boğaz ve bademcik iltihaplarına, diş etlerine faydalı olmaktadır.

Diş ağrılarında kökü çiğnenebilir. Çiçekleri haşlanarak cildi yumuşatmak ve ciltte var olan lekeleri çıkarmak için kullanılabilir. Akciğer ve karaciğerin hastalıklarına iyi gelir. Kan ile gelen ishali kesebilir.

Diş ağrısını teskin eder, ağız ve boğaz yaralarını ve bozukluğunu giderir. Sivri, katı şişleri ve uyuz belirtilerini gidermektedir. Sıtmayı önler. Sıkılarak çıkarılmış suyu aza titremesine iyidir. Bu suyu alnına sürseler yahut suda bezi ıslatıp alnınıza koysalar burun kanını teskin edici özelliği bulunmaktadır.

Beşparmak Otu Çayı

Bitkinin çiçekleri su ile haşlanır, yüze sürülür ve böylece yüzdeki lekeleri giderir. Aynca yumuşatıcı bir etkiye sahiptir. Diş etlerini kuvvetlendirici olarak kökü çiğnenebilir. 25 gram ot suda kaynatılmalı ve ishale karşı etkili bir ilaç elde edilebilir. 25 gr. Beşparmak otu 1 litre suda haşlanır ve mide ekşimeleri durumlarında içilir.

Kaynatılıp suyu ile gargara yapılırsa boğaz ve bademcik iltihaplarına karşı faydalı olur. Bu gargara diş etlerini güçlendirir, diş ağrılarını ve iltihaplarını gidermeye de yardımcı olur. Çiçekleri haşlanarak cildi yumuşatmak ve ciltteki lekeleri çıkarmak için kullanılır. Diş ağrılarında kökü çiğnenebilir.