Badem (Prunus Dulcis)

Badem, yaygın olarak badem ağacı olarak bilinen Prunus dulcis ağacının yenilebilir tohumlarıdır. Bademler genellikle fındık olarak adlandırılsa da, aslında badem meyvesinin merkezinde bulunan ve şeftaliyi yakından andıran tohumlardır. Badem bütünüyle tüketilebilir, una öğütülebilir ve hatta süt olmayan süt haline getirilebilir. Yağ açısından çok zenginler, bu da onları mükemmel bir yağ kaynağı yapıyor. Bu bağlamda da kozmetik alanında popüler bir kullanıma sahiptir. Tabi ki mutfaklarımızda da badem çokça tüketilmektedir. Bende bu yazımda bademin özellikleri nelerdir, ne işe yarar, faydaları nelerdir, nasıl kullanılır, çiğ bademin yararları nelerdir, yan etkileri var mıdır, badem yağı neye iyi gelir gibi sorulara cevaplar aradım. İyi okumalar.

Badem Nedir

Badem ağacı (Prunus dulcis), gülgiller (Rosaceae) familyasında incelenen ve Prunoideae alt familyasından meyvesi yenebilen küçük bir ağaç türüdür. Badem bu ağacın meyvesidir. Anayurdu Batı Asya, en sık yetiştirildiği yer ise Akdeniz bölgesidir. Ülkemizde Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da yetiştirilir. Şeftali ağacına benzeyen ama daha uzun ömürlü ve daha boylu olan badem ağacı, 50-100 yıl kadar yaşar ve 6-12 m’ye kadar boylanır. Ağacın ömrü, boyu, yaprak yoğunluğu ve yapraklarının iriliği, badem çeşitlerine göre değişir.

Bademin Özellikleri

Yaygın ya da dik dalları; ince uzun, kenarları dişli, oval biçimli yeşil yaprakları vardır. İlkbahar başlarında açan çiçekleri, genelde beyaz, nadiren açık pembe renkli olur. Badem ağacı çiçekliyken önce beyaz, sonra açık pembe renkli görünür ve daha sonra yapraklanarak rengi yeşile dönmektedir. Yeşil renk olan yaprakları uzun ve ince yapılıdır.

Yapraklarından önce açan çiçekleri ise pembe ve beyaz renklidir. Meyvesi çok yağlı olup bol miktarda azotlu madde, şeker, E vitamini ve demir ihtiva eder. Dış yüzeyi derimsi bir örtü ile kaplıdır ve bunun içinde, sert bir kabuk ile kaplı, yenilebilir çekirdek kısmı bulunur. Bu çekirdek meyvenin içi çerez olarak yenir.

Bademin bileşiminde %54 yağ, %16,9 nişasta vardır. Madensel tuz ve vitamince zengindir. Taze bademin 100 gramında 450, kurusunda 500 kalori vardır. Yeterli miktarda karbonhidrat, doymamış yağ, lif, fosfor, kalsiyum, demir, potasyum, magnezyum, çinko, A, B, C ve E vitamini bulunur. Yarım çay bardağı badem günlük manganez ihtiyacının yüzde 45'ini, bakır ihtiyacının yüzde 20'sini karşılar.

Bademin Faydaları

Bademler, öncelikle tatlı badem ve acı badem türlerine ayrılırlar. Birçok çeşidi olan tatlı badem çok lezzetli ve değerli bir besindir. Kurutularak çerez olarak yenildiği, şurubu yapıldığı gibi tatlıcılık, şekercilik ve çikolatacılıkta da kullanılır.

Ayrıca badem içinden çıkarılan badem yağı da kozmetik ve parfüm endüstrilerinde kullanılır. Yağı sanayide kullanılır.İçeriğinde bulunan yağlar kilo vermeyi kolaylaştırır ve tok tutar, ara öğünlerde 10-15 adet badem tüketilebilir.Badem, bedenin kolesterol düzeyini indirgemeye yardımcı olur:

Yağ bakımından zengin olan bademin içerdiği yağların büyük bölümü yukarıda belirtildiği gibi doymamış yağlardır. Bu nedenle badem özellikle kötü kolesterol düzeyinin düşürülmesinde etkili olur. Badem kalp krizi geçirme rizikosunu azaltır: Doğal ve zengin bir E vitamini kaynağı olan badem içerdiği bu antioksidan maddeyle böyle çok önemli bir tıbbi etkiyi sağlar.

Kan şekeri düzeyini ayarlar: Bedenin kansere yakalanma rizikosunu da azaltır. Bademi bolca yemenin afrodizyak etkiler sağladığı ileri sürülmektedir. İç bademden çıkarılan badem yağının da sağlığımıza yararlı birçok etkisi vardır: Müshildir, özellikle çocuklarda etkili olur.

Yara iyileştiricidir; dıştan yaralara sürülerek uygulanır. Güneş yanıklarına iyi gelir; gene dıştan sürülerek uygulanır. Emzikli annelerde süt gelişini artırır; bunun için sulandırılarak içilir. Öksürük ve boğaz ağrılarına iyi gelir; bağırsakların çalışmasını düzenler. Bu etkileri sağlamak üzere de sulandırılarak içilir

Badem Yağının Faydaları

 Badem yağı, tatlı meyvelerin dolgun olanlarından soğuk sıkma yöntemiyle elde edilen yağa tatlı badem yağı denmektedir. Sarı renkli hafif kokulu ceviz tadında sabit bir yağdır. E vitamini ve mineraller bakımından zengindir.

Sürüldüğü yerdeki hücreleri canlandırır. Saç besleyici olup saç dökülmesini önler. Cildin ve saçların E vitamini ihtiyacını karşılar. Müshil özelliğine sahiptir. Kabızlık tedavisinde etkilidir. Makyaj temizlemede, saç, tırnak, el ve ayak bakımında kullanılır. Kaşıntı, pişik, tahriş, yanık durumlarında gönül rahatlığı ile kullanılabilir.

Badem, kuru üzüm ve şekerle yenilirse öksürüğü ve balgamı keser. Vücut direncini arttırır. İdrar yanmasını önler, kan yapar. Kulak ağrılarını dindirir. Egzama ve kaşıntıların verdiği rahatsızlıkları azaltır. Yumurta ile karıştırılıp basur memelerine sürülürse iyi gelebilir.

Badem Yağının Besin Değeri

Yüz gram badem yağı günlük 60 önerilen miktarın yüzde 200'ünü uluslararası 60 E vitamini ünitesi barındırır. Az miktarda K vitamini dışında, diğer vitamin ve mineraller badem yağında sadece ihmal edilebilir miktarlarda bulunur. Genel olarak, yararları inanılmaz derecede yoğun miktarda doymamış yağda bulunur.

Badem Yağı ile Sivilce Tedavisi

Tatlı badem yağının cilde faydaları saymakla bitmez. Bu faydalar arasında en dikkat çekeni sivilceler ile mücadele edebilmesidir. Yağ olduğundan kaynaklı, ciltte daha fazla yağlanma oluşabileceği konusunda bir takım düşünceler olsa da, tatlı badem yağının hafif dokusu cilde hızla nüfuz etmesine ve yağlı his bırakmaması noktasında oldukça popülerdir.

Sivilceler için tatlı badem yağı etkisi, barındırdığı doğal bileşenlerden ve antioksidanlardan gelmektedir. Zengin doğal içeriği ile cilt gözeneklerinin içinde biriken kiri ve döküntüleri azaltmaktadır. Cilde nüfuz etmesinden başlayarak, gözeneklerin temizlenmesine yardımcı olmaktadır.