Ayvadan Otu (Artemisia Vulgaris)

Sindirim sisteminde oluşan sağlık sorunlarının en aza indiren ayvadana otu, odunsu ve otsu haliyle bilinen, Asya’ya özgü oldukça şifalı bir bitkidir. Ayvadana otu yapı haliyle çatallı bir gövdeden oluşmaktadır ve 100 cm’ye kadar uzayabilmektedir. Diğer bir ismiyle “misk otu” olarak tanınan ayvadana otu, toprak üstündeki ve kökteki bölgeleri sağlık alanında tercih edilen, bitkisel tedavi etkisi meydana getiren bir ot çeşididir. Bende bu yazımda ayvadan otu nedir, faydaları nelerdir, neye iyi gelir, nasıl kullanılır, yararları nelerdir, yan etkileri nelerdir gibi sorulara cevaplar aradım. İyi okumalar.

Ayvadan Otu Nedir

Ayvadana , yöresel olarak akbaşlı, barsama otu, binbir yaprak otu, marsama otu, beyaz civanperçemi, sarı civanperçemi ve kandil çiçeği diye de anılmaktadır. Türkiye’de 40 kadar civanperçemi türü bulunmakta ve bunların tamamı kullanılmaktadır. Verimli kullanım alanı sayesinde zamanla Avrupa’ya yayılan bu otun, ülkemizde de üretim sahaları bulunmaktadır. Birden çok gövdeden uzayarak zaman içerisinde geniş bir ot haline gelen ayvadana otu kahverengi ve kırmızı gibi renklerden oluşan çiçekleriyle bilinmektedir. Ayvadana otunun tedavi edici özelliği ile günümüzde sıkılıkla tüketilen bir ot grubu içerisine yerleşmiştir.

Ayvadan Otu Özellikleri

Ayvadan otu türlerine göre 5-100 cm yükseklikte, yapraklar yünlü gibi tüylü ve parçalı, çiçekleri; beyaz, fildişi beyazı, soluk sarı veya altın sarısı rengindedir. Çok yıllık ve otsu bir bitkidir. Mavimtrak renkli bir uçucu yağ taşır. Bu uçucu yağda azulen, limonen, sineol, borneol, pinenler, seskiterenler vardır.

Bitki çayırlarda, dar tarla yollarında, yol kıyılarında ve tahıl tarlalarının kenarlarında kümeler halinde yetişir. Güneşli havalarda çevresine aromalı keskin bir koku yayar. Aslında çiçekleri, güneşin en etkili olduğu saatlerde toplamak gerekir, çünkü o sıralarda eterli yağları ve şifalı gücü doruk noktasında olur.

Çiçekleri; betonicin, chamazulen içerikli uçucu yağ, tanen, cumarine , millefolin ve özellikle potasyum içerikli mineraller içerir. Temmuz-Eylül döneminde güneşli bir günde, çiçeklerin iki karış kadar aşağısından kesilir, demetler halinde gölge ve havadar bir yere asılarak kurumaya bırakılır. İyice kuruyunca hava almayan kaplarda saklanır.

Ayvadanın Faydaları

Bitkinin kullanılan kısmı, yapraklı ve çiçekli dallarıdır. Dallar ve çiçekler henüz tamamen açilmadan toplanır ve gölgede kurutulur. Bitkinin bu kısımları uçucu yağ, sabit yağ ve acı glikozit maddelerini ihtiva ederler. Kuvvet verici, uyarıcı, idrar ve gaz söktürücüdür.

İçerisinde bulunan Sincolden kaynaklı antiseptik, balgam söktürücü ve midevidir. Yara iyi edici bir özelliği vardır. Basur probleminde sulu hulasasi fitil halinde verilmektedir. Mide, mide kanamaları, mide kanseri, kolid, ülser ve kanamalı hemoroidlerde çok faydalıdır. Bağırsak ağrılarını (iltihaplarını) dindirici ve basur büzücü etkisi vardır.

Her türlü akciğer hastalıklarında, kanamalarını dindirici ve akciğer kanserini tedavisini destekleyici özelliği vardır. Bronşitte ve astımda tedavi edici özelliği ile bilinir. Kemik iliği hastalıkları ve romatizmal hastalıklarda, sırt ağrılarında çok faydalıdır.

Karaciğer fonksiyon arttırıcı, Hepatit A-B-C, egzama, kolesterol (LDL, HDL) , safra kesesi ve mide krampları ve karın bölgesinde uygulanabilir.25-35 yaş arası bayanlarda oluşan meme fibrokistlerinde,Yumurtalık kistlerinde ve miyonlarda Bayanlarda sıkça görülen genital infeksiyonlarda, Beyaz akıntı da (mantar ve/veya bakteri infeksiyonu) Geciken ya da çok kanamalı ve sık (düzensiz) adet dönemlerinde, Özellikle genç kızların ilk adet dönemlerine girdiği zamanlar da (13-15 yaş) , Menopoz dönemi gelişen ateş basması, terleme, stres ve osteoporoza bağlı kemik erimesi sorunlarında, etkili bir tedavi aracıdır.

Ayvadana Çayı

Yarım veya bir tatlı kaşığı ince kıyılmış bitki, orta boy bir su bardağı dolusu kaynar suyla haşlanır (kaynatılmaz), 15 dakika demlendikten sonra süzülür. Aksi belirlemedikçe günde 3 su bardağı çay aç karnına veya öğün aralarında içilmektedir.

Yarım veya bir tatlı kaşığı ince kıyılmış bitki, orta boy bir su bardağı dolusu kaynar suyla haşlanır (kaynatılmaz), 15 dakika demlendikten sonra süzülür. Aksi belirlemedikçe günde 3 su bardağı çay aç karnına veya öğün aralarında içilir.

Ayvadana Tennürü

Çiçeklenme zamanında toplanan taze bitki ince kıyılır. Geniş ağızlı bir şişeye gevşekçe doldurulur ve kaliteli bir konyak, bitkilerin üstüne çıkana kadar eklenir. Şişe 14 gün boyunca güneşte bekletilir, arada bir çalkalanır ve süre sonunda süzülür. civanperçemi merhemi 100 gram tuzsuz tereyağı veya içyağı tavada iyice kızdırılır.

İnce kıyılmış bir avuç kadar taze Ayvadana çiçeği ve ince kıyılmış 15 taze ahududu yaprağı tavaya atılır, çıtırdamaya başlayınca karıştırılır ve tava ocaktan çekilerek, üstü kapalı bir biçimde serin bir yere kaldırılır.

Ertesi gün hafifçe ısıtılır, tülbentten geçirilerek süzülür ve temiz kaplara doldurulur. Buzdolabında saklanmalıdır. Oturma Banyosu: Iki büyük avuç dolusu ince kıyılmış taze bitki veya 100 gram kurutulmuş bitki, gece boyunca soğuk suda bekletilir. Ertesi gün kaynama derecesine kadar ısıtılır ve süzülerek, banyo suyuna eklenir.