Arpa (Hordeum Vulgare L.)

Arpa besin değerleri noktasında oldukça zengindir ve tatmin edici bir besindir. Selenyum, bakır, triptofan ve manganez gibi lif ve temel minerallerle dolu bir besindir. Bu besin sizlere enerji katar ve günün iyi bir kısmı için kendinizi tatmin hissetmenizi sağlamaktadır. Arpada var olan manganez mutlu ve enerjik hissetmenize yardımcı olmaktadır. Ayrıca sinir sisteminizi yatıştırır. Tabi ki arpanın daha bir çok faydası bulunmaktadır. Bende bu yazımda arpa nedir, faydaları nelerdir, nasıl tüketmeliyiz, arpa suyu nasıl yapılır, neye iyi gelir, kilo aldırır mı, sağlığa faydaları nelerdir gibi sorulara cevaplar aradım. İyi okumalar.

Arpa Nedir

Arpa (Hordeum vulgare L.) buğdaygillerden taneleri malt ve yem şeklinde kullanılan önemli bir tahıldır. Tarih öncesi devirlerdeki en önemli kültür bitkilerinin başında gelir ve ekonomik önemi olan bitkilerin de başında gelmektedir.

Yaklaşık 10.500 yıl önce, bugünkü İsrail, Ürdün,Lübnan, batı Suriye, batı İran, Irak ile güneydoğu Türkiye’yi kapsayan ve Bereketli Hilal olarak isimlendirilen bölgede kültüre alındığı bilinmektedir.

Arpanın Özellikleri

Arpa tek yıllık bir uzun gün bitkisidir. Fakat değişik gün uzunluklarına da uyabilir. Arpa, tahıllar içerisinde en çok kardeşlenenlerdendir. Bitki boyu ortalama 35-100 cm kadardır. Başakları aşağı yukarı 8 - 15 cm boyunda olup 2, 4 ve 6 sıralıdır. Çiçeği kavuz ve kapçık sarar, kavuzlu arpalarda bunlar daneye yapışıktır ve harmanda ayrılmazlar.

Danenin ortalama % 10 - 13 kadarı kavuzdur. Dane yapısında % 9 - 13 ham protein, % 67 kadarda karbonhidrat bulunur. Arpa serin iklim tahılları içerisinde buğdaydan sonra en çok ekimi yapılandır. Taneleri bakımından arpalar üç grupta toplanır.

Arpa Çeşitleri

Beyaz arpalar: Kavuzlarda ve tanenin diğer katlarında renklilik bulunmayan arpalara beyaz taneli arpalar denmektedir. Tane rengi yönünden dünyada en çok kültürü yapılan arpalar bu gruba girer. Koyu renkli arpalar: Kavuzlarda, meyve kabuğunda, aleuron da renk pigmentleri lokalize olmuştur. Tane renkli görülür. Siyah renk genellikle hakimdir. Çakır arpalar: Meyve kabuğu özellikle aleuron katı renkli olan arpalara çakır arpa denir.

Arpanın ekimi, biçimi ve bakımı, aynen buğdayınki gibidir. Arpa tanelerinde özellikle azotlu maddeler çoktur. Bu sebeple, çoklukla hayvan yemi olarak kullanılmaktadır. Fakat, daha çok genç hayvanlara yedirilir. Bazı ülkelerde siyah ve beyaz arpa unu, ekmek hamuruna karıştırılır.

Arpa tanelerinin protein ve yağı azdır. Sindirim yeteneği yüksektir. Arpa, hızla büyüyen bir bitkidir ve iyi hazırlanmış topraklarda yetişir. Bir dönümden alman ürün 75 – 450 kilogramdır.

Arpanın Faydaları

Arpa çiminde 5 adet B vitamini (B12 dahil) vardır. Ayrıca folik asit, pantotenik asit, B1, B2, B6, beta karoten, C ve E vitamini içerir.

Son yapılan laboratuar tahlillerinde arpa çiminde 70′in üzerinde mineral bulunmuştur bunlardan bazıları kalsiyum, demir, magnezyum ve fosfordur. Arpa çiminde ayrıca 18 amino asit bulunmaktadır

Arpanın genel olarak ;İdrar söktürücü özelliği ile idrar yollarını ve idrar yollarındaki iltihapları temizler. Dil iltihaplarına karşı dayararlıdır. Böbrek taşlarını ve kumlarını dökmeye yardımcı olur. Arpa, sirke ile kaynatılıp uyuz, egzama gibi kaşıntılı deri hastalıklarına sürülürse faydalı olur.

Prostat büyümesini önler. Baş ve boğaz ağrılarını dindirir. Arpa saplarının ezilip un haline getirildikten sonra katırtırnağı otu, mine çiçeği ve papatya ile birlikte kaynatılması ile elde edilen arpa çayı yatıştırıcıdır. Uykusuzluğa iyi gelir. Spazmlara karşı da koruyucudur.

Arpa neolitik dönemden itibaren milyonlarca insan tarafından önemli bir besin kaynağı olarak tüketilmiş olsa da, bugün daha çok hayvan yemi ve bira yapımında kullanılmaktadır.

Arpayla Kilo Verin

Kilo vermek mi istiyorsunuz; arpa bulunmaz bir nimet. Bu beslenme maddesi temel vitamin ve minerallerle doludur. Aynı zamanda lif ve protein bakımından zengin ve yağ, kolesterol ve şeker içeriği bakımından oldukça da düşüktür. Bu özellikler arpa için ideal bir kilo verme maddesidir.

Kolesterole İyi Gelir

Düzenli arpa tükettiğimiz zaman tansiyonunuzu dengelemenize ve kanda var olan yüksek kolesterol seviyesini düşürmenize yardımcı olabilmektedir. Arpa, kanda LDL'nin azaltılmasında yardımcı olan, çözünen lif açısından da oldukça zengindir.

Arpa Çayı

arpa çayı kavrulmuş arpadan hazırlanır. Kavrulmuş arpayı hazır halde marketlerde ya da aktarlarda bulabilirsiniz.  Kavurmak için arpaları kızartma tavasında fırına koyun ve taneler kahverengine (koyu kahve) dönünce çıkarın.

Daha sonra karabiber öğütücüsünde çekebilir ve ya havanda toz haline gelinceye kadar dövebilirsiniz. Kavrulmamış arpayı bir torbada ağzı kapalı halde muhafaza edin eğer torbanın ağzı uzun süre açık kalırsa bayatlar.

Arpa çayını demlemek için yapmanız gerekenler ise şöyle. Bir litre iyi suyu kaynattıktan sonra ateş kısın ve için 4 çay kaşığı kavrulmuş arpa atıp 2-3 dakika bekleyin. Ateşi söndürdükten sonra oda sıcaklığında 10-15 dakika soğumasını bekledikten sonra süzüp içebilirsiniz. Dilerseniz buzdolabında soğutup buzlu içecek olarak da tüketebilirsiniz. Günde 2 kere öğünlerden sonra içilmesi tavsiye edilir.

Arpa unu bal ve sirkeye karıştırılıp yüze maske yapılırsa yüzdeki çilleri siyah lekeleri ve sivilceleri izale eder. Arpa Merhemi : Arpa unu kına ve sirke ile karıştırılıp merhem yapılır ve ağrıyan ayaklara ve parmaklara sürülürse ağrıyı dindirir ve cilt mantarlarını geçirir.