Mürver (Sambucus)

Mürver hanımeligiller familyasına ait bir bitkidir. Üzüme benzerliği ile bilinen ve meyveleri üzüm gibi tane tane olan bir bitkidir. Patlangıç ve terleme çayı, kara mürverin diğer isimlerinden iki tanesidir. Mürver bitkisi, Türkiye’nin bütün bölgelerin de(Akdeniz Bölgesi haricinde) yetiştirilebilmektedir. Yetiştirilmesi oldukça kolay olan Kara Mürver, kendi kendine büyüyebilir ve herhangi bir farklı bakım-ilgi istememektedir. Yazın olgunlaşan ve toplanan bu bitkinin çayı da oldukça faydalıdır. Bende bu yazımda mürver nedir, mürver meyvesi ne işe yarar, neye yarar, faydaları nelerdir, sağlığa nasıl iyi gelir, zararları var mıdır, herhangi bir yan etkisi var mıdır gibi sorulara cevaplar aradım. İyi okumalar.

Mürver Ağacı

Mürver (Sambucus), Adoxaceae familyasında incelenen ve 5 ile 30 arasında türü bulunan çalı ve ağaççıkları meydana getiren bitki türlerinin ortak adıdır. Önceleri hanımeligiller (Caprifoliaceae) familyası içerisinde değerlendirilirken, son araştırmalarda Adoxaceae familyasında incelenmektedir ve kesin genetik akrabalığı ortaya konmuştur. Mürver Anadolu’nun Marmara ve Karadeniz bölgesinde ve Avrupa’nın, Asya’nın, Türkistan, Kafkaslar ve diğer ılıman bölgelerinde ve Amerika’nın ılıman alanlarında yabani olarak yetişmektedir.

Mürver ağacının çiçekleri olgunlaştığı zaman 6-10 mm. çapında yuvarlak ve parlak siyah renkli meyvelere dönüşmektedir. Meyveleri kabuksuz tane şeklindedir. 20 kadar türü vardır. Reçine, tanen, uçucu ve sabit yağ, şekerler, müsilaj ve rutin barındırmaktadır. Küre şeklindeki morumsu meyveleri ise potasyum ve C vitamini içermektedir.Meyvelerin içinde kan kırmızısı meyve özü ve uzunca oval şekilli 3-4 tane tohum bulunmaktadır. Ormanlık alanların funda toprağını seven kara mürver, döktüğü tohumlarıyla çoğalır. Mürver ağacı dikildikten sonra hiçbir özene ihtiyaç duymaz ve kendiliğinden gelişir. Türkiye’nin Akdeniz bölgesi hariç her yöresinde yetiştirilmektedir.

Mürver'in Besin Değeri

Mürver'in içeriğinde besin ve değerleri şu şekilde sıralanmaktadır. 100 gram mürverin içerisinde ki besin değerleri şu şekildedir:

besin  değer
Su [g] 79.8
Enerji [kcal] 73
Protein [g] 0,66
Toplam lipit (yağ) [g] 0.5
Karbonhidrat, fark olarak [g] 18.4
Elyaf, toplam diyet [g] 7
Kalsiyum, Ca [mg] 38
Demir, Fe [mg] 1.6
Magnezyum, Mg [mg] 5
Fosfor, P [mg] 39
Potasyum, K [mg] 280
Sodyum, Na [mg] 6
Çinko, Zn [mg] 0.11
C vitamini, toplam askorbik asit [mg] 36
Tiamin [mg] 0.07
Riboflavin [mg] 0,06
Niasin [mg] 0.5
B-6 Vitamini [mg] 0.23
Folat, DFE [µg] 6
B-12 Vitamini [µg] 0
A Vitamini, RAE [µg] 30
A Vitamini, İÜ [İÜ] 600
Yağ asitleri, toplam doymuş [g] 0.02
Yağ asitleri, toplam tekli doymamış [g] 0.08
Yağ asitleri, toplam çoklu doymamış [g] 0.25

Mürver Çiçeğinin Faydaları

Mürver çiçeği özellikle de astım hastalarına iyi gelmektedir. Şeker ve diyabet sorunları bulunan kişilerde şifa bulmak için mürver çiçeği kullanabilirler. Mürver çiçeği bağırsakların çok hızlı çalışmasını sağladığı ve idrar söktürücü özelliği bulunduğundan kaynaklı zayıflamak isteyen kişiler tarafındanda sık sık kullanılır.

Mürver çiçeği faydaları arasında bunların yanı sıra çok güçlü bir balgam sökücü olması, göğsü yumuşatması, soğuk algınlığı ve grip benzeri sağlık sorunlarına iyi gelmesi de yer almaktadır. Fakat mürver çiçeği kullanılırken çok dikkatli olunmalıdır. Çünkü aşırı kullanıma bağlı olarak mürver çiçeği yan etki göstermekte ve kullanan kişinin kusmasına neden olmaktadır.

Mürver Tentürü

Mürver tentürü homeopatide astım, astım nöbeti, boğulma korkusu (nefes alamama nedeni ile) bu daha çok kuş palazına benzer. Fakat bunlar halk arasındaki kullanılış biçimidir ve de ilmi araştırmalar yapılmamıştır Homeopati’de: Mürver çiçek ve yapraklarından 50’şer gr alınır, ince doğranır, bir şişeye konur ve üzerine 500 ml %70’lik alkol ilave edilerek 4-6 hafta bekletilmektedir. Şişe arada bir çalkalanır ve güneş ışınlarından uzakta muhafaza edilir ve de bu süre sonunda süzülerek homeopati’de "Sambucus nigra" ismi ile anılan tentür elde edilir. Bu tentürden günde 3-5 kez 10-15 damla 4-6 hafta süreyle tüketilir. Mürver çiçek ve yapraklarından eşit oranda alınarak tentür yapılır.

Mürver Çayı

Bitkinin gövde kabukları kuru ya da taze yapraklarıyla karıştırılıp parçalanır. Bu karışımdan 2-3 tatlı kaşığı alınıp 1 bardak suda kaynama noktasına kadar ısıtılır. Ateş kısılıp 10-15 dakika daha ısıtma işlemi sürdürülerek elde edilen dekoksiyon, günde iki kez birer bardak olarak tüketilir. Cildi yumuşatıcı ve yara iyileştirici olarak dıştan uygulanır. Şurubu ise;  Mürver şurubunu hazırlamak için 5-6lt suya 3-4 limon ince dilimlenerek konmaktadır. Buna 7-8 adet çiçek demeti ilave edilir ve 15-20 saat bekletildikten sonra buna 1 kg şeker ilave edilir ve serin bir yerde 4 hafta bekletildikten sonra içilir. Meyvelerinden marmelatta yapılabilir.

Mürveri Kimler Kullanamaz

Doğal yollarla sağlık ve şifa arayan herkesin ortak isteğidir. Ancak bazı bitkilerin yüksek tesir özelliğine sahip olması, bazı kimseler için o bitkilerin uygun olmadığını göstermektedir. Mide rahatsızlığı bulunan ve düzenli şekilde ilaç kullanan kişiler bu bitkiyi temkinli kullanmaya özen göstermelidirler. Özellikle idrar söktürücü özelliği yoğun bu bitkiyi idrar söktürücü ilaç kullanan kişiler kullanmaktan kaçınması gerekmektedir. Tansiyon ve şeker hastalarının kullanmaları noktasında herhangi bir öneri görünmemektedir. Bu tür kronik sorunları olan kişiler mürver bitkisini kullanmadan evvel doktorlarına danışmaları önerilmektedir.