Menekşe Çiçeği (Violaceae)

Menekşe çiçeği, menekşegiller familyasında incelenen, 10-40 cm boyunda çok yıllık bir bitkidir. Menekşeler yetiştirildiği toprağa ve iklime göre oldukça çeşitli şekillere sahip olan bir bitkidir. Aynı bitkinin çiçekleri farklı farklı açabilmektedir. Menekşenin gövdesi yuvarlak, oldukça sık çatallaşmaktadır. Alt yaprakları kalp, orta yaprakları oval ve üst yaprakları mızrak biçiminde olup, kenarları kertikli, koyu yeşil renge sahip, alt yaprakları uzun ve üst yaprakları kısa saplı bir yapıya sahiptir. Çiçekleri leylaki veya mor renklere sahiptir. Menekşe çiçeğinin Latince adı tricolor yani üç renkli anlamına gelen bir isimle anılmaktadır. Bende bu yazımda menekşe çiçeği nedir, yabani menekşe nedir, faydaları nelerdir, yararları nelerdir, neye yarar, nasıl kullanılır, hangi sağlık sorunlarına iyi gelir, yan etkileri var mıdır gibi sorulara cevaplar aradım. İyi okumalar.

Menekşe Çiçeği

Menekşe, menekşegiller (Violaceae) familyasına bağlı Viola cinsini meydana getiren genellikle saksılarda yetiştirilen bitki türlerinin bütününe verilen bir addır. 400 ile 500 arası türü bulunmaktadır. Dünyanın birçok yerinde yetişebilmek ile birlikte en çok kuzey yarım kürede yetiştirilmektedir. Aynı zamanda Hawai ve Güneydoğu Asya'da da yetiştirilebilir. Menekşe; 10-40 cm boyunda çok yıllık bir bitkidir. Menekşe yetiştiği toprağa ve iklime göre çok çeşitli şekiller alan bir bitkidir. Aynı bitkinin çiçekleri farklı farklı açabilir.

Menekşenin Yapısı

Menekşelerin, gövdesi yuvarlak, oldukça sık çatallaşır. Alt yaprakları kalp, orta yaprakları oval ve üst yaprakları mızrak şeklinde olup, kenarları kertikli, koyu yeşil renkli, alt yaprakları uzun ve üst yaprakları kısa saplıdır. Tohumları  yumurta veya armut şeklindedir ve üst tarafında beyaz bir lekesi bulunmaktadır.  Kokulu menekşe, doğada özellikle nemli alanlardaki ağaç altlarında ve ormanlık alanlarda kendiliğinden yetişmektedir, bulunduğu yere yayılıp toprağı iyice örttüğü için bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilebilir.

Genellikle uzun ömürlü olabilen menekşe türü, bazen dönemlik de yaşayabilir. Yaprakları kalp şeklini andırır ve düzensiz, asimetrik (çarpık) çiçekleri bulunmaktadır. Bu çiçekleri menekşe familyasının içinde bulunan türlerin ayırt edici özelliğidir. Çiçeklerinin rengi genellikle, çiçeğin adını verdiği menekşe rengindedir. Fakat mavi, sarı, beyaz, pembe ya da çok renkli açan türleri de bulunur. Çok bol çiçek açar, tüm bahar ve yaz döneminde çiçek açtığı görülebilir.

Menekşe Çiçeğinin Faydaları

Menekşe çiçeği idrar söktürücü özelliğe sahiptir ve kabızlığı giderir. Romatizmaya karşı da oldukça faydalıdır. Vücudu terletir ve rahatlatır. Sakinleştirici etkisi ile baş ağrısı, stres ve uykusuzluğa iyi gelir. Balgam söktürür. Kanı temizleyici etkidedir. Vücutta var olan zararlı maddelerin atılmasını kolaylaştırır. Boğmaca ve boğaz ağrılarında faydalıdır. Menekşe yağı saça canlılık verir, cildi yumuşatır ve rahatlatır. Menekşe yağı, egzama ve uyuzu tedavi eder.

Boğmaca ve boğaz ağrılarında faydalıdır. Sulu temriyeleri de tedavi etmektedir. Vücuda rahatlık verir.  Kanı temizler. Vücutta biriken zehirlerin atılmasını sağlar. Nikris ve romatizmada faydalıdır. Sıracada faydalıdır. Cilt hastalıklarında da kullanılır. Lapası yaraların iyileşmesini sağlar. Terletir. Uykusuzluk, baş ağrısı, sinirlilik haline karşı papatyayla birlikte olumlu etkileri vardır. Menekşenin kokusu baş ağrısını azaltmaktadır. Lapa haline getirilerek yaralara uygulanırsa iyileşmesini hızlandırır.

Menekşe Çiçeği Nasıl Kullanılır

Çiçeği tat vermek için kullanılabilir. Yaprakları çiğ ve pişmiş olarak yenir. Süs bitkisi olarak ve tedavi amacıyla da kullanılır. Menekşe yağı egzama ve uyuz gibi deri hastalıklarında oldukça faydalıdır. Menekşenin kokusu baş ağrısını azaltır. Lapa haline getirilip yaralara sürülürse iyileşmesini hızlandırır. Şerbeti akciğer hastalıklarına karşı faydalıdır, öksürüğü kesmeye yardımcı olur.

Menekşe ile Kanı Temizleme

Güzel mor çiçeklere sahip olan menekşenin, yapraklarının kan temizleyici olarak kullanılabileceği bilinmektedir. Menekşe, metabolizmayı arttırmak için yaprakların faydalı olduğu anlamına gelmektedir. Bu sayede, yapraklar hızlı atığın giderilmesine de yardımcı olur. Menekşe yaprağı tüketimi, bakterileri ve diğer istenmeyen maddeleri kanda akıtmaya yardımcı olan lenf bezlerini harekete geçirir.

Menekşe ile Doğal Cilt Tedavisi

Menekşenin yaprakları cilt için de faydalıdır. Egzama, sedef hastalığı ve sivilce gibi inatçı cilt problemleri için en iyi tedaviyi sunmaktadır. Bu durumda, yaprakları topikal çare olarak kullanabilir veya sıkıştırabilirsiniz. Yapraklar ciltte kaşıntı ve iltihabı etkili şekilde yatıştırır.

Menekşe Çayı - Menekşe Yağı

Menekşe çiçeği bir miktar sıcak süte katılıp losyon olarak ciltte var olan kızarıklıkları ve ellere sürülebilir. Menekşe yağı, saç dökülmelerinde yumurta sarısı ve badem yağı ile birlikte saç derisine sürülerek kullanılır. Çayı ise; 1′er tatlı kaşığı menekşe yaprağı, sapı ve çiçeği karışımının üzerine 1 bardak kaynar su dökülüp 10-15 dakika süreyle demlenerek yapılabilmektedir. Bu çaydan, günde üç kez birer bardak tüketilir.