Ayva Ağacı (Cydonia Oblonga)

Ayva, gülgiller (Rosaceae) familyasında incelenen 4-5 m boylanan, kırmızı kahverengi bir gövde rengine sahip meyve ağacıdır. Derine gitmeyen yüzeysel kök sistemine sahiptir. İri ve pembe renkli çiçekler açan ayvanın meyvesi sarı renkli, tüylü, ufak çekirdekli, iri ve sert yapılıdır. Bende bu yazımda ayva ağacı nedir, faydaları nelerdir, hamileler nasıl tüketilir, çekirdeğinin faydaları nelerdir, nasıl kullanılır, yan etkileri nelerdir gibi sorulara cevaplar aradım. İyi okumalar.

Ayva Nedir

Ayva meyvesinde pektin, tanen, şeker, organik asit, A ve C vitamini ve mineral tuzlardan bol miktarda bulunur.  Tohumlarında ise yüzde 14-18 oranında tutkal maddeler, yüzde 16-20 oranında yağ, tanen, renkli maddeler ve yüksek oranda protein, az miktarda amygdalin ve emülsin bulunur.

Dünyada ayva üretiminde Türkiye birinci sırada gelmektedir. Yıllık üretim (2000 yılı) 100 bin tondur. İkinci Çin 85 bin ton, üçünçü sırada İran 36 bin ton, dördüncü sırada Fas 30 bin ton olarak sıralanmaktadır. Ayva yaprakları boya ve kozmetik sanayisinde, tıpta da ilaç yapımında kullanılır. Meyvesi reçel, jel, marmelat ve meyve suyu olarak değerlendirilebilir.

Ayvanın Besin Değeri

Hazır ve lezzetli bir meyvenin yanı sıra, insan sağlığındaki önemli yerinden kaynaklı ayvaya da değer verilmektedir. USDA’ya göre zengin bir C vitamini, çinko, potasyum, bakır, demir ve diyet lifi kaynağıdır.  Kateşin, epicatechin , limonen gibi bazı organik bileşikler ve bunların tümü de ayvaların sağlık yararlarına katkıda bulunan çeşitli organik bileşikler bakımından da zengindir.

Ayvanın Faydaları

Ayva, çocuklarda sağlığı koruyucu etkisi vardır, aynı zamanda büyüme ve gelişmeyi hızlandırmaktadır. Pek çok hastalığa şifa olan ayva, kalp, akciğer, boğaz, mide, göz, bağırsak ve ağız rahatsızlıklarının tedavisinde faydalı olmaktadır. Her yaşta sinir sistemini güçlendirir, mide ve bağırsakları zararlı mikroplardan koruyarak hazımsızlık gibi sorunları önlemektedir. Cildi ve tırnakları zinde, parlak ve daha sağlıklı hale getirmektedir.

Ayva mide ve bağırsakları güçlendirici etkidedir. Aynı zamanda ishali kesmekte etkilidir, fakat kabızlığa da yol açabilmektedir. Karaciğer tembelliğini giderir. Kanı temizler. Çarpıntıya iyi gelir. Bronşit ve verem gibi akciğer hastalıklarına ve öksürüğe karşı yararlıdır. Gelişmekte olan çocuklar için, özelikle kemik gelişimi noktasında faydalıdır.

Ayva Kullanımı

Ağızdaki yaralar, boğazdaki şişlik ve ağrı için ayvanın kendisi ya da yapraklarının kaynatılıp suyu ile gargara yapılabilir. Ayva çiçeği kaynatılıp içildiğinde annelerin sütünü artırır, kalbi güçlendirir ve baş ağrısına iyi gelir.

Ayvanın çiğ olarak yenmesi ve sindirilmesi güçtür. Bu nedenle, komposto gibi pişirilerek ya da reçeli yapılarak yenmesi tavsiye edilir.

 Ayva Suyu

Ayva kabuklarının kaynatılıp içilmesi, idrar yolu iltihaplarında iyileşmeyi hızlandırır. Ayva ya da ayva suyu ishalin geçmesi için de çok faydalıdır. Ayva yaprakları çay gibi demlenip içildiğinde sakinleştirici etkisi  ve uykusuzluğa iyi gelişmesi ile rahatlatıcı bir yapıdadır.

Tereyağında pişirilen ayva, balgamı söker, kronik öksürüğe, solunum sistemi hastalıklarına ve bronşite iyi gelir.