Yarpuz (Mentha pulegium)

Bilimsel olarak Mentha pulegium  olarak adlandırılan pennyroyal, nane ailesinde, Kuzey Amerika, Orta Doğu ve Avrupa'da yaygın olarak bulunan Lamiaceae adlı ortak bir bitkidir. Diğer yaygın isimlerden bazıları penny, squaw nane, sivrisinek bitkisi ve puding otunu barındırmaktadır. Yapraklar ezildiği zaman, nane kokusunu andıran güçlü aromatik bir kokuya sahiptir. Pennyroyal toksik özelliklere sahiptir ve özellikle esansiyel yağı formunda doğrudan tüketilmemesi önemlidir. Bazı durumlarda, yağın yutulması ölümle sonuçlanmıştır ve pennyroyal toksisite için bilinen bir tedavi yoktur. Bende bu yazımda yarpuz otu nedir, yapruz otu çayı nasıl yapılır, nasıl demlenir, zararları ve yan etkisi var mıdır, neye iyi gelir, nasıl kullanılır gibi sorulara cevaplar aradım. İyi okumalar.

Yarpuz Nedir

Yarpuz; (Mentha pulegium) (Filiskin, Narpuz, Pülüskün, Yabani nane) ballıbabagiller familyasında incelenmektedir. Yarpuz 10-30 cm. boylanabilir ve çok yıllık dayanıklı otsu bitkidir. Diklemesine ya da toprağın üzerine yatarak gelişen iki türü vardır. Gövdesi ve yaprakları ile tüylü bir yapıya sahiptir. Yaprakları kısa saplı olup, oval bir biçime sahiptir.Yaprakları çiçeğinin hemen altında bulunmaktadır. Çiçekleri morumsu pembe renklidir. Çiçek ve yaprakları gövdeye belli aralıklarla sıralanmıştır. Bitki, döktüğü minik tohumlarıyla çoğalmaktadır ve kuvvetli bir kokusu vardır.

Anadolu’nun pek çok yöresinde sulak çayırlarda ve akarsu kenarlarında doğal olarak yetişir. En fazla Akdeniz Bölgesinde görülür. Yarpuz bitkisi çiçek açmaya başlamadan önce toplanır ve gölge bir yede kurutulur. Paslı gibi gözüken yapraklar kurutulurken ayıklanmalıdır.

Yarpuzun Kullanım Alanları

Yarpuzun aşağıdakiler dahil birçok farklı kullanım alanı bulunmaktadır:

• Böcek ilacı
• Sindirim yardımı
• Kas gevşetici
• Çay
• Topikal ilaç
• Cilt bakımı

Yarpuzun Faydaları

Yarpuz, kuvvet verici etkiye sahiptir. Nefes yollarını açıcı özelliği vardır. Yarpuz hazmı kolaylaştırır. Yarpuz gaz gidericidir., Yarpuz suyu balgam ve safra söktürücü olarak kullanılır. Vücudu rahatlatır ve ferahlık verir. Bedende oluşan spazmik ağrıları ve ruhsal endişeleri giderir. Mideyi kuvvetlendirici etkiye sahiptir. Mide bulantısına iyi gelir.

Kadınlarda rahmin büzülmelerini güçlendirerek aybaşı dönemini kolaylaştırıp rahatlatır. Adet görmeyi kolaylaştırır, fakat hamilelerde düşüğe sebep olabileceği için gebelikte kullanılmamalıdır.Sindirimi kolaylaştırır. Balgam söktürücüdür. Mide ve bağırsaklarda şişkinlik oluşturan gazları söktürür. Bedende oluşan spazm ağrıları ve ruhsal endişelere iyi gelir. Kadınlarda rahmin büzülmelerini güçlendirerek regl döneminlerinde yaşanan ağrıları rahatlatır.

Yarpuz Otu Çayı

Yaprakları kurutulduktan sonra nane gibi kullanılabilir. Kurutulan yaprakları demlenerek hazırlanan çay 2-3 bardak içilebilir. Fazla miktarda kullanmak tavsiye edilmez. 1-2 tatlı kaşığı kurutulmuş Yarpuz yaprağı üzerine 1 bardak kaynar su dökülür. 10-15 dakika süreyle demlendirilir. Bu çay, günde üç kez içilebilir.

Yarpuzun Yan Etkileri

Fazla tüketilirse göz kararması ve baş dönmesine yol açar. Düşüğe yol açabileceğinden kaynaklı gebelikte Yarpuz tüketilmemelidir. Böbrek sorunu yaşayanlar da yarpuz tüketmekten kaçınmalıdır. Belirtildiği gibi, herhangi bir biçimde yarpuz tüketmenin yan etkileri tehlikeli olabilir, bu nedenle aşırı dikkatli olunması gerekir. Bazı yan etkileri şu şekildedir:

• Karaciğer hasarı
• Böbrek hasarı
• Karın ağrısı
• Mide bulantısı
• Kusma
• Ateş
• Huzursuzluk
• Baş dönmesi
• İşitme sorunları
• Yüksek tansiyon
• Düşük
• Akciğer yetmezliği
• Beyin hasarı
• Hamilelik komplikasyonları
• Sütten kesilme
• Karaciğer hastalığı