Sumak (Rhus)

Bitki şeklinde yetiştirilen sumak topluluğu ayrıştırılarak kullanılmaktadır. Öğütülür ve ya kurutularak baharat şeklinde tüketilen sumak barındırdığı yüksek besin değerleriyle insan sağlığına fayda sağlamaktadır. Bende bu yazımda sumak nedir, sumak yaprağının faydaları nelerdir, sumak bitkisi özellikleri nelerdir, sumak çayı ile zayıflayabilir miyiz, hangi yemeklere nasıl katılır gibi sorulara cevaplar aradım. İyi okumalar.

Sumak Nedir 

Sumak (Gerbersumach / Rhus  ); çalı görünümüne sahip bir bitki cinsidir. 2-3 m'ye kadar uzayabilen, kış mevsiminde yapraklarını döken, çalı tipine benzer bir bitkidir. Yapraklar 5-10 yaprakçığa ayrılmıştır. Bunlar oval şekilli ve sapsız, tüylü ve kenarları dişli yapıya sahiptir. Çiçekler yeşilimsi renklerde, 20-25 cm konik çiçek şeklinde toplanmışlardır. Türkiye’de yetistiği yerler: Ege, Akdeniz bölgesi, Doğu Anadolu.

Sumak bitkisinin meyvesi küre biçiminde, kırmızımsı, ekşi lezzette olur. Uygun yöntemlerle kurutulduktan sonra, sofra tuzuyla karıştırılıp öğütülür ve baharat olarak kullanılan "sumak" elde edilir. Özellikle kokuyu azalttığı için soğan salatalarında tercih edilir. Türkiye'de Doğu Anadolu Bölgesi dışında her yerde yetişir.

Yaprakları tanen, sekerler ve sari renkli boya maddeleri taşırlar. Kabız edici, kan kesici, antiseptik etkili olup, ayrıca yünlü kumaşların boyanmasında kullanılmaktadır. Boğaz ve diş etleri problemlerinde de gargara halinde kullanılır. Sumak meyveleri de tanen, uçucu yağ ve organik asitler ihtiva eder. Baharat olarak çok kullanılır.

Sumağın Faydaları

Ekşi tadıyla iştah açıcı bir baharattır. Hazmı kolaylaştırır ve ishali keser. Kandaki şeker oranını düşüren sumak, şeker hastaları için yararlıdır. İdrar kaçırma hastalığında faydalıdır. Mikrop öldürücüdür. Damarları büzerek kanamayı durdurmaya yardımcı olur. Bu etkisi ile kanamalarda faydalıdır. Ayrıca, ateş düşürücüdür. Sumak süper antioksidan gücüne sahiptir.

İshale oldukça iyi gelir. Ateş düşürücüdür. Hazmı kolaylaştırır. Fazlası kabızlık yapar. Mikrop öldürücüdür. Ekşi tadıyla iştah açıcı bir baharattır. İdrar kaçırma hastalığında faydalıdır. Tane Sumak, demlenip suyu içilirse zehirlenmelerde faydalıdır. Kandaki şeker oranını düşüren sumak, şeker hastaları için yararlıdır. Damarları büzerek kanamayı durdurmaya yardımcı olur. Bu etkisi ile kanamalarda faydalıdır.

Sumağın Besin Değeri

Sumak, C vitamini ve diğer vitaminler, protein, lif ve potasyum, kalsiyum, magnezyum, fosfor gibi mineraller içeren suda çözünür özü içerir. Ağırlığın yaklaşık % 4'ü, tanen içerir. Keskin tadı, yüksek asit içeriğinin ve meyvelerde bulunan malik asit, gallik asit, sitrik asit, fumarik asit ve askorbik asitten kaynaklanır. Potasyum, Kalsiyum, Magnezyum ve Fosfor, sumak iyi miktarda bulunur.

Sumak Nasıl Kullanılır

Kokulu sumak (Rhus aromaticus)'un tentür halindeki idrar tutamama hastaliginda faydalidir. Çoğunlukla baharat olarak kullanılır. Özellikle kokuyu azalttığı için soğan salatalarında tercih edilir. Tıbbi olarak da faydalı bir bitki olan sumak bitkisinin yaprağı su ile kaynatılarak ililmek süretiyle ya da gargara olarak kullanılır. Gargara yapılırsa boğaz ve dişeti hastalıklarına iyi gelir. Sumak kaynatılıp suyu içilirse zehirlenmelerde faydası görülür. Yüksek tansiyonu olanlara tavsiye edilmez.

100 gr sumak, 1 lt kaynar suda 10 dakika demlenir, dahilen günde 3 bardak içilir veya gargara olarak kullanılır. Sumak kaynatılıp içilirse zehirlenmelere karşı antikordur.