Sarmaşık (Hedera)

Sarmaşık, öncelikle Avrupa, Asya, Kuzey Afrika ve Pasifik'in bazı bölgelerinde bulunan Hedera  adında bir bitki türünün ortak adıdır. Bir ağaç veya duvar gibi sabit bir tırmanma yüzeyine ulaşana kadar zeminde sürünerek büyüyen yaklaşık 15 sarmaşık türü bulunmaktadır. Bu noktada, sarmaşık güneş ışığına daha doğrudan erişebilir ve daha sonra büyüme hızını artırabilir. Sarmaşık bitkilerinin yaprakları sadece süs değil, aynı zamanda binanın kenarlarında hoş görünmelerine rağmen, aynı zamanda doğada da tıbbi amaçlı kullanılabilir. Yaprakları binlerce yıldan bu yana Avrupa'dan Asya'ya kadar geleneksel tıpta kullanılmaktadır ve tarihte çok önemli bir yere sahiptir. Bende bu yazımda sarmaşık nedir, nerelerde yetişir, etkileri nelerdir, faydaları nelerdir, zararları nelerdir, sarmaşık otu çayı nasıl demlenir, neye iyi gelir gibi sorulara cevaplar aradım. İyi okumalar.

Sarmaşık Nedir

Sarmaşık (Hedera, eski Yunanca'da "sarmal" anlamına gelmektedir) sarmaşıkgiller (Araliaceae) familyasında incelenmektedir ve bu bitki Avrupa ve Güneybatı Asya bölgesine özgü bir sarmaşık türü.

Duvarlar, kayalar ve ağaçlarda uygun yüzeylerin bulunması durumunda 20-30 metreye kadar boylanabilen herdem yeşil bir bitkidir. Dikey yüzeylerin bulunmadığı koşullarda yerde yetişmektedir.

Saponin, helixin ve zehirli bir glikozid olan hederin içerir. Ağaç kabukları ve kayalara vantuz biçimindeki kısa yapışkan kökçükler yardımı ile tutunabilmektedir. Gövde ve yaprakları ise çevrede bulunan cisimlere sarmal şeklinde dolanarak bitkiye destek sağlamaktadır.

Yapraklarının uzunluğu 4-8 cm eni ise 3-10 cm arasında değişir.İçeriğinde; Karbonhidratlar, flavonoitler, fenolik glikozitler (Primverozit,Primula-verozit), kondanse tanenler, pseudo tanenler, kinonlar, triterpeniki saponinler. Bileşikler bulumaktadır.

Herdem yeşil bir bitkidir.Işık almayan kısmında öbekler halindeki kısır dallarda olan kökleri ile tutunur.Bitkinin yaşı ilerledikçe çiçek açmaya başlar.Küçük sarımtırak yeşil, yarı küresel çiçek salkımları oluşturur.Sonraki yıl siyahımsı meyvalara dönüşürler.

Sarmaşığın meyveleri zehirlidir ve ilaç sanayinde kullanılabilir. Bu bitki oldukça arsızdır aynı zamanda uzun ömürlüdürler. 100 seneden fazla yaşayabilirler. Uygun koşullarda boyu 20 metreyi aşar.Dayanıklı ve odunsu gövdesi vardır.Kısır dallarındaki yeşil yapraklar 5-10 cm uzunluğunda ve damarlıdır.

Yaprakları oval yada üçgen, 3-5 parçadan oluşurlar.Verimli dallarının yaprakları daha küçüktür. Hederalar arasında örtücü olarak en yaygın olanıdır.Çok arsız bir bitki olduğu için ve köklenmede sorun olmamaktadır.

Sarmaşığın Faydaları

Selülit ve romatizmada faydalıdır. Çıbanları olgunlaştırır. Kabızlığı gidermeye ve bağırsak kurtlarını düşürmeye yardımcı olur. Spazm çözücüdür. Aybaşı kanamalarını düzenleyici etkiye sahiptir. Nezle, astım, bronşit, soğuk algınlığı gibi solunum yolu hastalıklarında faydalıdır.

Kansere İyi Gelir

Her ne kadar araştırmalar devam etse de, sarmaşık yapraklarının sergilediği birçok özelliği önemli bir antioksidan aktivite göstermektedir. Bu aynı zamanda kanserin yayılmasını veya gelişmesini önleme kabiliyetine sahip olabilecekleri anlamına gelmektedir. Serbest radikalleri yok ederek, mutasyon ve apoptozu önleyerek sarmaşık yaprakları, vücudu kanser de dahil olmak üzere çok çeşitli kronik hastalıklardan korumaya yardımcı olabilmektedir.

Sarmaşık Çayı

Yaprakları kurutularak kullanılır. Meyveleri zehirli olduğu için kullanılmaz. Yapraklarının dahilen kullanımında da dikkatli ve ölçülü olunmalıdır. Daha ziyade bitkiden elde edilen özler ilaç sanayinde, hazır ürün yapımında kullanılır. Suda kaynatılan taze yaprakları ile çay yapılabileceği gibi bu yapraklar ağrıyan yerlere konursa ağrıyı hafifletir, çıbanların ve sivilcelerin üzerine konursa iyileşmeyi hızlandırır.

Sarmaşık bitkisinin çiçeği gölgede kurutulduktan sonra dövülerek toz haline getirilir.Bu tozdan bir çay kaşığı bir bardak suyla içilir.Sarmaşık bitkisinin tohumu ise tazeyken dövülerek sirkeyle kaynatılır.

Yapılan karışım dalak üzerine sürülürse dalak şişkinliklerini indirmeye yardımcı olur.Sarmaşığın bilinen herhangi bir yan etkisi yoktur fakat yapısında zehirli madde bulundurmasından dolayı dikkatli kullanılmalıdır.