Pazı (Beta vulgaris var. cicla)

Genellikle yıllık olarak yetişen iki yılda bir bitkidir ve yaklaşık 50 cm kadar boylanabilmektedir. Pazı, iyi drene edilmiş toprakta gelişen, serin bir mevsim ürünüdür. Yaprakları geniş, dalgalı, yaklaşık 37 cm uzunluğunda ve 25 cm genişliğindedir ve buruşuk bir görünümü vardır. Koyu yeşil yapraklar parlak ve berrak bir yapıya sahiptir. Bende bu yazımda pazı nedir, gebelikte pazının faydaları nelerdir, pazı suyunun faydaları nelerdir, nasıl kullanılır, pazı dolması, pazı yemeği nasıl yapılır gibi sorulara cevaplar aradım. İyi okumalar.

Pazının Özellikleri

Pazı (Beta vulgaris var. cicla), ıspanakgiller familyasında incelenen, yaprakları büyük olan bir sebze bitkisidir ve ıspanağa benzetilebilir. Sindirimi kolay ve bol vitaminli olduğundan besleyici bir özelliği bulunmaktadır.

Yıkaması ile saçların dökülmesi azalmakta,yani saçları besleyici özellikler de göstermektedir. Anayurdu Akdeniz havzası, Anadolu, Kafkasya ve Ortadoğu olan bitkinin yabani örneklerine ülkemizdeki kırlarda da rastlanılmaktadır.

Toprak üstü aksamı halk tarafından sebze olarak kullanılmaktadır. Kavurma, diple, sarma ve çorba gibi yemekleri yapılmaktadır. Yumrusundan ise turşu yapılmaktadır. Semt pazarlarında yoğun olarak satışı gerçekleştirilmektedir.

Ispanağa benzeyen sindirimi kolay, bol vitaminli, besleyici bir bitki olan pazıda, A, C ve K vitaminleri bol miktarda bulunur. Ayrıca, E vitamini ile demir, magnezyum ve kalsiyum minerallerini içerir.

Pazının Besin Değeri

100 g pazının içerisinde ki vitamin, mineral ve diğer besin değerleri şu şekildedir:

Bileşik 100 g başına miktarlar.

Su 92.66 g
Enerji 19 kcal
Protein 1.80 g
Toplam lipit (Yağ) lar 0,20 g
Karbonhidratlar 3.74 g
Diyet lifi 1,6 g
Şeker 1.10 g
Vitaminler
folat 14 µg
kolin 18 mg
Niasin 040 mg
Pantotenik asit 0,17 mg
Piridoksin 0,99 mg
b 2 vitamini 0,09 mg
tiamin 0,04 mg
A vitamini 6116 IU
C vitamini 30 mg
E vitamini 1.89 mg
K vitamini 830 µg
Mineraller
Kalsiyum 51 mg
Bakır 0.18 mg
Demir 1.80 mg
Magnezyum 81 mg
Manganez 0.36 mg
fosforlu 46 mg
Selenyum 0.9 µg
Çinko 0.36 mg
Sodyum 213 mg
Potasyum 379 mg

Pazının Faydaları

İştah açıcıdır. Vücuda kuvvet verir. Hazmı kolaylaştırır. İdrar söktürür, kabızlığı giderir ve idrar yollarında yanma şikayetlerini azaltır.

Öksürüğe karşı faydalıdır. Kansızlığı önler. Hamile olanların yemesi doğacak çocukta omurga açıklığı riskini azaltır.

Pazı yaprakları bedeni güçlendirici (tonik) etkiler taşımaktadır. Pazı yaprakları, içerdiği demir ve folik asitle kansızlığı önler.

Ayrıca pazının yenilmesi gebe kadınların spina bifida (omurganın bir tarafının açık olması hastalığı) taşıyan çocuklar doğurma rizikosunu en aza indirir. Pazının tohumları, geleneksel olarak halk hekimliğinde yarı lapası şeklinde ve kan kesici olarak kullanılagelmiştir.

Karaciğerin düzenli çalışmasını sağlar. Kansızlığı giderir. Şeker hastalığı ve vereme karşı korur. Mide ve bağırsakları kuvvetlendirir. Sinirleri yatıştırır. Vücudu kuvvetlendirir. Toksik etkisine rastlanılmamıştır. bu bitkinin yaprakları yanık, apse, şişlik ve basur memelerinden meydana gelen rahatsızlık ve şikayetleri de ortadan kaldırmaktadır.

Anti Depresan 

Pazı, folat, demir, uzun zincirli omega-3 yağ asitleri barındırmaktadır. Magnezyum, potasyum, selenyum, çinko gibi mineraller, tiamin, A vitamini, B6 vitamini, B12 vitamini, C vitamini gibi vitaminler barındırmaktadır. Bu bileşikler, depresif bozukluklardan iyileşmenin önlenmesinde ve geliştirilmesinde önemli bir rol oynamaktadır

Pazı Nasıl Kullanılır

Balla karıştırılarak saç çıkmayan deriye sürülürse fayda sağlarken çayı da iştah açıcı, kuvvet verici ve müshil olarak kullanılabilir. Ayrıca, tedavi amacıyla haşlaması yapılıp deri hastalıkları, yanık, şişlik ve basur memelerinin üzerine konursa faydası görülür.

Pazının kökleri, sapları ve yaprakları pazı yemeği, dolması ve salatası yapılarak kullanılır. Ayrıca, tedavi amacıyla haşlaması yapılıp deri hastalıkları, yanık, şişlik ve basur memelerinin üzerine konursa faydası görülür.

Pazı Yemeği

Pazı yemeğinin tarifi oldukça basittir ve kısa zamanda mükemmel-lezzetli bir yemek yapmış olacaksınız. Pazı yemeği için gerekli olan malzemeler şu şekildedir:

• 1 demet pazı
• 1 avuç bulgur(pilavlık)
• 1 kuru soğan
• 2-3 diş sarımsak
• 3 yemek kaşığı sıvı yağ
• 1 yemek kaşığı tereyağı
• 1 yemek kaşığı salça
• 1 tavuk bulyonu
• 1 çay kaşığı tuz
• 1 çay kaşığı karabiber 
• 1 çay kaşığı kırmızı biber

İlk önce yukarıda saydığım yağları sıra fark etmeksizin tencereye ekleyelim ve eritelim, soğan ve sarımsakları yemeklik doğradıktan sonra tencereye atalım ve pempeleşinceye kadar kavuralım sonra da salçamızı ekleyelim. Yarım çay bardağı sıcak su katıp kıvamlı bir sos elde ediyoruz. Ardından elimizde ki bulyonu, baharatları ekleyip bir, iki dk karıştırdıktan sonra ince doğradığımız pazımızı ve bulgurumuzu da ekleyip üzerine de 1 su bardağı sıcak su ekleyip kapağını kapatıp 15 dk pişirelim, arada kontrol edelim. Yemeğimiz hazır demektir.