Nergis Çiçeği (Amaryllidaceae)

Nergisin bilimsel adı Narcissus poeticus olan bitki, çevremizde çoğunlukla sarı renkte kullanılan bir süs bitkisidir. Dünya üzerinde birçok türü de bulunur. Bazı bölgelerde de aynısefa,  altıncık ve ölü çiçeği olarak da adlandırılmaktadır. Bende bu yazımda nergis nedir, cilde faydaları nelerdir, faydaları nelerdir, nasıl etkili şekilde kullanılır, neye iyi gelir, nerede yetişir, nergis çiçeği çayı nasıl demlenir gibi sorulara cevaplar aradım. İyi okumalar.

Nergis Nedir

Nergisin adı Yunan mitolojisindeki Narkissos’un adından gelmektedir. Mitolojiye göre suda bulunan görüntüsüne aşık olunan ve ona kavuşmak için ölümü tercih eden güzeller güzeli Narkissos’un öldüğü yerden nergisler yükselmiştir. Nergis soğanı aynı zamanda zehirli bir süs bitkisidir. Çok eski çağlardan beri süs maksatlı yetiştirilen ve baharda ilk çiçek açan bitkiler arasındadır.

Nergis Çiçeğinin Özellikleri

Nergis, nergisgiller (Amaryllidaceae); familyasında incelenmektedir ve Narcissus cinsinden bitki türlerinin de ortak adıdır. Aynısefa olarak da adlandırılır. Bu bitkilerin sapları 20-80 cm kadar uzayabilmektedir. Soğanlı olan bu bitkilerde taç yaprakları beyaz ya da sarının karışımları biçimindedir. Nergisin anavatanı Avrupa'dır ve bu bitkilerin en çok tür zenginliğine İspanya ve Portekiz'de yetiştirilmektedir.

Ancak doğal olarak tüm Akdeniz kıyılarında, hatta bunun uzantısı olan Japonya'ya kadar aynı enlem dereceleri arasında görülmektedir. Dünyada Avrupa, Kuzey Amerika, Kuzey Afrika ülkelerinde tarımı yapılmaktadır. Bugün kesme çiçek yada bahçe çiçeği olarak yetiştirilen nergislerin melezleme yoluyla üretilmiş 1000’den fazla çeşidi vardır.

Çiçekleri kuvvetli kokulu, sarı veya beyaz renkli, tek tek veya birkaçı bir arada bulunurlar. Her bir çiçeğin ortasında beyaz veya sarı renkli bir tacı vardır. Organik maddelerce zengin, nemli, kumlu, tınlı toprakları sever. Soğanlarıyla üretilmektedir. Nergis türleri daha çok süs bitkisi olarak yetiştirilir. Fulya, beyaz nergis, yabani zerren gibi farklı çeşitleri vardır.

Nergis Çiçeğinin Faydaları

Nergisin güzel koku özelliği de vardır, bu sebeple kalbi ve dimağı kuvvetlendirir ve birçok hastalıkları giderir. Yatıştırıcıdır. Ateşi düşürür. Sarada faydalıdır. Kusturucu olarak kullanılır. Kabızlığı giderir ve ishal yapar. Rahim ve mesane ağrılarını giderir.

Karaburçak ve bal ile pişirilerek macun haline getirildiği zaman, yaraların kirlerini temizler ve zor olgunlaşan çıbanlara etkili olur ve olgunlaştırır. Kuvvetli bir çözme gücü de bulunmaktadır, dimağ ve burun deliklerindeki tıkanıkları açmak için de kullanılabilir. Rutubet ve safradan kaynaklı oluşan baş ağrısına karşı da oldukça faydalıdır. Nergis koklamak geniz tıkanıklığını açar. Sar’a hastalığı için faydalıdır.

Nergis, cüzam ve abraş gibi sağlık problemlerine karşı faydalıdır. Nergisin öğütülmüş kökü, sinirlere kadar ulaşmış olan yaraları iyileştirmektedir. Temizleyici ve çekici bir özelliği vardır. Kaynatılıp suyu içildiği veya haşlanarak yenildiği zaman kusmayı tahrik eder, midenin dibindeki rutubeti çekmektedir. Soğuktan dolayı oluşan nezleye karşı faydalıdır.

Nergiz Çiçeği Çayı

Bitki, zehirli alkaloitler taşımaktadır bu da kusturucu ve ishal edici etki demektir. Kurutulmuş çiçekleri yatıştırıcı, müshil ve ateş düşürücü olarak (% 1-2’lik) çay hâlinde kullanılabilir. Çiçekleri kurutulup çay olarak kullanılabilir. Kurutularak toz haline getirilmiş nergis soğanından 0,5-1 gr bir demliğe konur. Üzerine 300-400 ml kaynar su ilave edilir ve bu dem sabah-öğle-akşam az az içilir.

Köklerinden (soğanlarından) üç tanesi bir gündüz ve gece sütün içinde bekletilir, sonra sütün içerisinden çıkartılıp ezilip, hastalıktan kaynaklı vs. erkek uzvu canlanmayan kimsenin uzvuna merhem gibi 4-5 defa sürüldüğünde canlandırır. Çiçeklerinin suyu balla beraber şerbet gibi içildiğinde rahim ve mesane ağrılarına iyi gelir.

Soğanları zehirli olduğundan kaynaklı fazla miktarda kullanılmaması gerekir. Soğanını tüketen kişide bulantı, kusma, ishal, sara nöbetinde olduğu gibi kasılmalar ile titremeler gözlenmektedir. Aynı zamanda, hamilelerde düşüğe yol açabilir.

Kökü yakı yapılıp sirke ile başa sürüldüğünde saç kıran hastalığına fayda sağlar. Soğanının lapası, yakısı yaraların irinini kurutur, temizler ve iyileştirir. 5 gramı bal ile içildiğinde kusturur. Nergis koklamak çocuklardaki saraya iyi gelir.