Hayıt Otu (Vitex agnus-castus)

Hayıt otunun faydaları saymakla bitmez. Hayıt otunun faydalarından pek çok alanda bahsedilmektedir. Kadınların yaşadığı hormonsal problemler, gaz giderici ve idrar söktürücü gibi sorunlara oldukça iyi gelmektedir. Hayıt otunun faydalarına değinirken bu faydaların özellikle kadınlar üzerinde etkili olduğunu da ayrıca altını çizmek gerekir. Zira hayıt otu nedir dediğimiz zamanda bilmeniz gereken bir diğer bilgi de erkeklerde cinsel problemleri köreltmek için kullanılmaktadır. Bende bu yazımda hayıt otu nedir, faydaları nelerdir, nasıl kullanılır, hayıt otu çayının kullanımı, hamileliğe etkisi nasıldır gibi sorulara cevaplar aradım. İyi okumalar.

Hayıt Otunun Özellikleri

Hayıt otu, mine çiçeğigiller (Verbenaceae) familyasında incelenmektedir ve çok yıllık tıbbi bitki türüdür yani mine çiçeğigiller familyasındandır. Hayıt kışın yapraklarını dökmektedir ve oldukça baharatlı bir kokuya sahiptir, beyaz-mor çiçekli çalımsı bir ağaççıktır.

Ülkemizde Akdeniz ile Ege bölgelerinde yaygın olarak yetişir. Ayrıca, Fransa, İtalya, Yugoslavya, Yunanistan, Suriye, Lübnan’da da yetiştiği bilinmektedir.

Meyve ve tohumları üzerinde yapılan araştırmalara göre; % 4-6 oranında eterli uçucu yağlar, Alkaloit, %1 oranında flavonoidler, %1-3 oranında yağ asitleri, iridoid-glikozitler, steroidler, vitaminler, tanen ve resin içerdiği tespit edilmiştir.

Halk arasında Ayıt olarak da bilinir. Anadolu’da bulunan 1-3 metrearası değişen bir ağaçtır. Söktürücü ve çözücü etkisi vardır. Ağrı kesici, süt arttırıcı olarak istifade edilir.

Çiçekleri yaz sonu açar ve sonbaharda minik yemişler verir. Yaprakları 5-7 yaprakçıktan oluşur. Akdeniz bölgesinde bolca bulunur. Kökü, yaprakları, yemişleri şifa için, sapıysa sepet yapımında kullanılır. Hayıtın bilimsel adı Yunanca’da namus anlamına gelen agnos-castus’tan gelir.

Hayıt Otunun Faydaları

Hayıt bitkisi hemen her yaştaki kadın için faydalar içeren bir bitkidir. Hayıt bitkisi yüksek ateşe, baş ağrılarına gaz sorununa, idrar arttrımaya iyi gelmektedir. Ancak hayıt otu en çok adet sorunu olan kadınlar için faydalı bir bitkidir.

Regl öncesi stres, adet gecikmesi, ağrılar, göğüslerdeki hassasiyet, adet krampları ve depresyon gibi rahatsızlaklar için hayıt otu bire birdir.

Batı Anadolu bölgesinde (Muğla ve Aydın) çiçeklerinden elde edilen uçucu yağı, kekik yağı yerine kullanılmaktadır.

Bazı bölgelerde vücut mantarlarının tedavisi için kullanılmakla birlikte, hayıttan elde edilen ekstrelerin, gram-pozitif bakterilere karşı antimikrobiyal aktivite göstermesine karşılık, gram-negatif bakterilere ve maya mantarlarına karşı aktivite göstermediği bulunmuştur

Erkeklerde testesteron, kadınlarda ise östrojen fazlalığının neden olduğu aşırı kıllanma ve sivilcelere (akne) karşı, hayıt meyvesi terapisi hormonları dengeleyerek yardımcı olabilir. Hayıt, 2400 yılı aşan kullanım süreci buyunca tamamen güvenli ve yan etkisiz olduğunu kanıtlamış bir bitkidir.

Hayıt otu erkeklerde cinsel isteğin azalmasına sebep olmaktadır. Bu bitki genellikle kadınların adet sorunları için kullanılsa da erkeklerde depresyona bağlı iktidarsızlık durumlarında da kullanılır.

Hayıt Otu Şurubu

Çiçekleri haşlanarak uyarıcı şurup elde edilmektedir. Dahilen infusyon (% 1-2) halinde kullanılmaktadır (dahilen tentür veya çay gibi içecek olarak alınır). Uçucu yağı ise uyarıcı olarak haricen kullanılır.  Meyveleri süt salgısını arttırıcı özelliği olup, menopoz ve adet düzenleyici olarak kullanılırken,  halk arasında idrar arttırıcı, gaz söktürücü ve yatıştırıcı olarak da kullanılmaktadır.

Hayıt Otunun Zararları

Hayıt otu kullanımından hamile ya da emziren kadınlar kaçınılmalıdır. Aynı zamanda, hormonal bozuklukları olan insanlar hayıt otundan uzak durmamız gerekmektedir. Hayıt otu, nörotransmitter dopamin seviyelerini etkileyebileceğinden kaynaklı, parkinson hastalığı, şizofreni veya dopamin seviyelerinin etkilendiği başka herhangi bir rahatsızlığı hayıt otundan uzak tutmanız gerekmektedir.