Dalak Otu (Teucrium chamaedrys)

Dalak otu ballıbabagiller familyasında incelenen bir ottur. Güzel bir kokuya sahip olan bitki dalak otunun çiçekleri Haziran – Eylül ayları arasında açmaktadır ve yapraklarının üst kısmı parlaktır. Dalak otunun tohumu ise üç köşelidir. Bende bu yazımda dalak otu nedir, faydaları nelerdir, zararları nelerdir, neye iyi gelir, nasıl kullanılır gibi sorulara cevaplar aradım. İyi okumalar.

Dalak Otu Nedir

Dalak otu (Teucrium chamaedrys), yukarıda da bahsettiğim üzere ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasında Haziran-Eylül ayları arasında pembe veya beyazımsı renkli çiçekler açan, 10-30 cm kadar uzayan, çok senelik, otsu bir bitkidir. Sıcak bölgelerde yetişme koşulu sağlayan bir bitkidir.

Dalak otu güzel kokuya sahiptir, pembe çiçekleri bulunmaktadır. Yapraklarının üstü parlak, altı donuk yeşil kadife bir renge sahiptir aynı zamanda tadı da acıdır. Ülkemiz coğrafyasında; Marmara, Karadeniz, Orta Anadolu ve Akdeniz bölgesinde yetiştirilmektedir. Orman altları ile kurak çayırlarda rastlanmaktadır.

Gövdeleri yatık, gövdeden çıkan dallar ise dik, alt kısımları yuvarlak üst kısımları ise dört köşeli ve tüylüdür. Çiçekler yaprakların tabanında gruplar teşkil ederler. Pembemsi renkteli çiçekler tüp şeklindedir.

Dalak Otunun Özellikleri

Dalak otu, kısamahmuz, yer mesesi ve yer palamudu gibi adları da vardır. Orman altları ile kurak çayırlarda rastlanmaktadır. Gövdeleri yatık, gövdeden çıkan dallar ise dik, alt kısımları yuvarlak üst kısımları ise dört köseli ve tüylü bir yapıya sahiptir. Çiçekler yaprakların tabanında gruplar bulunmaktadır.

Pembemsi renklere sahip olan çiçekler tüp şeklindedir. Dalak otunun tüylü olanı ”Teucrium polium” mayasil otu olarak söylenmektedir. Bitki, üzerini tamamen kaplamış olan tüylerden kaynaklı beyaz-gri renge sahiptir. Yaprakların kenarları bilhassa uca doğru dişli ve içe doğru kıvrıktır. Çiçekleri beyaz renkli olup oval durumlarda toplanmıştır. Anadolu’da bir çok yerinde yaygın olarak bulunmaktadır.

Dalak Otunun Faydaları

Dalak otu vücuda kuvvet vermekle beraber ateşi de düşürmektedir aynı zamanda idrar söktürücü olarak kullanılabilir. Mesane taşlarının düşürülmesine yardımcı olur. Adet söktürücü olarak kullanılır. Dalak otu aynı zamanda öksürüğü keser. Taze olarak toplanan yaralara iyi gelir, mideye kuvvet verir. Yüksek tansiyona oldukça iyi gelir ve gaz söktürücü olarak kullanılabilir. Mide rahatsızlıklarına iyi gelir.

Dalak otunun diğer faydalarından bir tanesi de sinirleri uyarır ve vücuda kuvvet verir. Kanda bulunan şeker oranını düşürücü etkileri ile şeker hastaları için faydalıdır ve terletici özelliği vardır. Antioksidan ve spazm çözücüdür. Anti bakteriyel ve iltihap giderici etkilere sahiptir. Ateşi düşürücü olarak da kullanılabilir. Egzama gibi cilt problemlerine de faydalıdır.

Dalak Otu Nasıl Kullanılır

Bitkinin kullanılan kısmı, toprak üstü kısımları, yani çiçekleri olan bir bitkidir. Çiçek açma mevsiminde çiçekli dallar toplanır, demet haline getirilir havadar bir yerde kurutulur. Bu haliyle iştah açıcı, uyarıcı ve yaraları iyileştirici ve ateş düşürücü olarak kullanılmaktadır.

Dalak Otu Çayı

Dalak otunun tohumu kurutulup, toz haline getirilir. Daha sonra 40 gün süreyle bir dirhem kullanılır. Aynı karışımın suyu da içilir. Kaynatılan sudan vücuttaki şişlere ve göz şişlerine uygulanır. Bitki, su ve bir miktar süt ile kaynatılıp karaciğer sislerine lapa olarak uygulanırsa şifa verir.