Bezelye (Pisum sativum)

Bezelye, baklagillerden (Fabaceae) taze, yeşil kabuğu ile taneleri ya da yalnız taneleri tüketilen kabuğu atılan bir bitki türüdür. Ayrı taç yapraklı iki çenekli baklagiller familyasında incelenen ve tırmanıcı bir bitkidir. Bende bu yazımda bezelyenin özellikleri nelerdir, faydaları nelerdir, bezelye kabuğunun faydaları nelerdir, bezelye ununun özellikleri nelerdir, bezelye yemeği faydalı mıdır, bezelye kilo vermeye yardımcı olur mu gibi sorulara cevaplar aradım. İyi okumalar.

Bezelyenin Özellikleri

Bezelye adlı lezzetli ve çok besleyici sebze, ilkbaharda ve yaz mevsiminde toplanmaktadır. Gövdesi çok uzundur, bitkinin ağırlığını çekemeyecek inceliktedir ve beyaz çiçekler açmaktadır. Bezelye temelde de yani yenen kısmı da yuvarlak tanelidir. Meyvesi bakla veya fasulyeye benzetilebilir, tohumları bir kılıf içerisinde dizilmiştir.

Bezelye nişasta, lif, antioksidan, karoten ve protein oranı yüksek bir sebzedir. C vitamini açısından diğer baklagillere göre oldukça zengindir. Barındırdığı C vitamini yanı sıra; A vitamini, B vitamini, demir, fosfor ve potasyum gibi mineralleri içeriğinde barındırmaktadır.

Bahçe bezelyesi ve tarla bezelyesi adları verilen bu bir yıllık otsu bitkinin birçok çeşiti vardır. Bunlardan bazısı bodur olup 30-40 cm boylanarak yeşil yapraklarıyla toprağa yayılıp zemini örter. Bu tarz bezelyeler tarla bezelyesi olarak geçmektedir. Çiçekleri karışık renkte olup, taneleri basık ve tane renkleri de esmer kül rengi veya yeşil renkte olup ekseriya taneleri lekelidir.

Bezelyenin Faydaları

Bezelye lif açısından zengin olmasıyla kalp-damar hastalıkları bakımından koruyucudur ve kan şekerini dengeleyici bir etkisi de bulunmaktadır. Ayrıca kolayca çözümlenebilir çeşitli lif maddelerini çok miktarda barındırdığından, bezelye, özellikle kandaki kötü kolesterol düzeyini düşürücü etki yapar, kalp krizi geçirme rizikosunu da azaltır. Gene bu yüksek orandaki lif, midede uzun süre kalır. Böylece kandaki şeker düzeyi artma ve azalmalarını bir düzene sokarak bedenin enerji düzeyini sabit tutar.

Bezelye kansızlık ve kan kanserine karşı koruyucu bir etkiye sahiptir. Karaciğerin çalışmasını düzene sokar. Bağırsak kanseri riskini azaltır.

Bezelye taze olarak tüketilirse bağırsakları çalıştırarak kabızlığı giderir. Kasların gelişmesine ve yenilenmesine yardımcıdır. Kemik gelişimini destekleyicidir.

Bezelyenin Besin Değeri

Yeşil bezelye etkileyici bir beslenme profiline sahiptir. Kalori açısından oldukça düşüktür, bezelye yalnızca 1 porsiyonda 1/2 fincan 70 gram bezelye vardır ve 62 kaloridir.

Bezelyede var olan bu kalorilerin yaklaşık %70'i karbonhidratlardan gelir ve geri kalanı protein ve az miktarda yağ ile sağlamaktadır. Ayrıca, bezelye, önemli miktarda lifin yanı sıra, ihtiyacınız olan hemen hemen her vitamin ve minerali içerir.

1/2 su bardağı (170 gram) bezelye porsiyonu aşağıdaki besin maddelerine sahiptir:

Kalori: 62
Karbonhidrat: 11 gram
Elyaf: 4 gram
Protein: 4 gram
A Vitamini: Günlük ihtiyaç duyduğumuzun % 34'ü
K Vitamini: Günlük ihtiyaç duyduğumuzun % 24'ü
C Vitamini: Günlük ihtiyaç duyduğumuzun % 13'ü
Tiamin: Günlük ihtiyaç duyduğumuzun % 15'i
Folat: Günlük ihtiyaç duyduğumuzun % 12’si
Manganez: Günlük ihtiyaç duyduğumuzun % 11'i
Demir: Günlük ihtiyaç duyduğumuzun % 7'si
Fosfor: Günlük ihtiyaç duyduğumuzun % 6'sı

Bezelye Nasıl Kullanılır

Bezelye pek çok yemekte ve çorbada kullanılmaktadır. Bezelye taneleri taze olarak çok çeşitli yemekleri yapılıp yenildiği gibi kurutularak, dondurularak, konservesi hazırlanarak ileride tüketmek için saklanabilmektedir.

Kuru bezelye protein ve nişasta açısından taze bezelyeden daha zengindir. Bununla birlikte taze bezelyeyi sindirmek daha kolaydır. Taze bezelye olarak tüketildiği zaman su oranı yüksek olduğundan önceden bir pişirme tekniği uygulamaya gerek kalmamaktadır ve direkt pişirilebilir. Kuru bezelye taneleri halinde pişirilecekse tekrardan diğer kurubaklagiller gibi önceden suda bekletilmelidir. Diğer tüm posalı yiyecekler gibi tok tutma derecesi yüksektir. Kuru bezelye tanelerinin öğütülmesiyle bezelye unu elde edilir. Bu un besleyici özelliklerinden dolayı çocuk mamalarına katılır.

Bezelyenin Zararları

Bezelyede var olan oksalat sıvılar, kristalize ederek bazı komplikasyonlara yol açabilmektedir. Bu yüzden böbreklerinde ve safraların da problem olan kişilerin bezelye tüketimine oldukça dikkatli olması gerekmektedir. Bezelyenin ürettiği oksalat, kalsiyum emiliminin önüne geçebilmektedir. Bezelye aynı zamanda yüksek karbonhidrat içeriğine sahiptir ve karbonhidratların aşırı alınması yorgunluk ve uyku hissine yol açmaktadır.

.