Atkuyruğu Otu (Equisetum)

Atkuyruğu otu, atkuyruğugiller (Equisetaceae) familyasında incelenen bir bitki cinsidir. Sulak alanlarda ve su kıyılarında yetiştirilen, çok yıllık ve otsu bitkilerdir. Atkuyrukları "yaşayan fosil" olarak tanımlanmaktadır. Kırkilit otu, zemberek otu, çam otu, kırkboğum, tilkikuyruğu ve katırkuyruğu olarak da tanınmaktadır. Bende bu yazımda atkuyruğu otu nedir, atkuyruğu çiçeği nedir, neye iyi gelir, faydaları nelerdir, zararları nelerdir, ne için kullanılır, yan etkileri var mıdır gibi sorulara cevaplar aradım. İyi okumalar.

Atkuyruğu Otu

İlkbahar başlangıcında, derinlere kök salmış olan kök saptan, öncelikle spor taşıyıcı kahverengi başak sapları çıkar. Düzgün yapılı küçük çam ağaçlarını andıran 40-50 cm boylarında yeşil yaz kuyruğu ise daha sonra çıkmaktadır. Çok yıllık, otsu ve çiçeksiz bir bitkidir.

Gövdesi silindir biçiminde, dallı veya dalsız, yeşil veya esmer-yeşil renkli, sert ve içi boştur. Yaprakları çok  küçük, pul biçiminde ve sivri uçludur.  Saponin , %60-70 silisilik asit , potasyum tuzları , tanen ve az miktarda alkaloitler (palustrin, nikotin ve diğerleri) barındırmaktadır.

Amerikan yerliler ve eski göçmenler atkuyruğu otundan çay yapıp, diyuretik (idrar söktürücü) biçimde kullanılmaktadır. Çayır atkuyruğu otu, atlar için bir öksürük ilacı olarak kullanılırdı. Atkuyruğu otundan, iri ve sert tüylü olan oklu kirpilerden korunmak adına, hayvan inleri ve giysiler boyanmaktadır. Nesneleri temizlemek ve cilalamak için kullanılırdı. Taze filizler pişmiş ya da çiğ olarak yenilebilir.

Atkuyruğu Otu'nun Faydaları

Özellikle kanama durdurucu özelliği ve ağır mesane ve böbrek hastalıklarında sağladığı başarılar ile eski çağlardan beri tanınır. Atkuyruğu, kanamalarda, kan kusmalarda, mesane ve böbrek rahatsızlıklarında, taş ve kum sorunlarında etkili bir tedavi yardımcısıdır.

Romatizma ve nıkris şikayetlerini azaltmaktadır. Yaraların ve kesiklerin iyileşmesini hızlandırır. Kanı temizler. Sindirim sistemini güçlendirir. Vücut direncini arttırmaktadır ve aynı zamanda saçı besler ve kepeği önlemektedir. Ağız ve bademcik iltihaplarına karşı da faydalıdır. Aynı zamanda böbrekleri temizler ve böbreklerde yaşanabilecek kum ve taşları dökmeye yardımcı olur. Kronik öksürükte faydalıdır. İdrar ve balgam söktürücüdür.

Atkuyruğu Otu Çayı

Yarım ya da bir tatlı kaşığı kurutulmuş ve ince kıyılan bitki (ince saplı olan 3-6 mm, 25-60 cm yükseklik), orta boy bir su bardağı dolusu kaynar suyla haşlanır ve üstü kapalı olarak 15-20 dakika demlendikten sonra süzülmektedir. Günde 2-4 bardak aç karnına ya da öğün aralarında soğutulmadan tüketilir.

Atkuyruğu Otu Kompleksi

Daha önce de belirtmiş olduğumuz gibi, en iyisi, bataklık ve suluk bölgelerde yetiştirilen kalın saplı ve uzun boylu bitkinin (1-2 m) kullanılmasıdır. Bir banyo için, beş litrelik bir kova dolusu bitki gerekir.

Oturma banyolarında, böbrekler suyun içinde kalmalıdır. Banyo süresi 20 dakikadır. Banyodan sonra kurulanılmaz ve bir bornoza sarınarak bir saat kadar yatakta terlendikten sonra kurulayarak, kuru iç çamaşırı giyin. Oturma banyosu suyu, sonradan ısıtılarak, iki kere daha kullanabilirsiniz. 4-5 litrelik bir kova dolusu taze bitki ya da 100 g kurutulmuş bitki, akşamdan 3-4 litre suya yatırılır.

Bir sonraki gün kaynama derecesine kadar ısı verilir ve süzüldükten sonra küvete banyo suyuna eklenebilir. Unutmayın ki banyo süresi 20 dakikadır. Banyo suyu böbreklerin üstüne çıkmalıdır. Banyodan sonra kurulanmayın ve bir bornoza sarınarak yatağa yatın.

Atkuyruğu Otunun Yan Etkileri

At kuyruğu otu faydaları olsa bile aşırı tüketildiği durumlarda risk meydana getirebilen bir bitkidir. Fazla kullanımı ciddi yan etkilere yol açabilmektedir. Bundan kaynaklı at kuyruğu otunun kontrollü ve kararında tüketilmesi önemlidir.

Çocukların, hamilelerin ve emziren kadınları at kuyruğu otundan uzak durması ve kesinlikle tüketmemesi, tüketmesi gerekiyorsa bile doktor kontrolü gerekmektedir.
Yanlış ve aşırı at kuyruğu otu tüketimi cildimizde alerji oluşumuna neden olabilmektedir.
At kuyruğu otunda fazlaca nikotin bulunur. Bundan kaynaklı doğru ve kararında tüketilmesi önerilmektedir. Yoğun miktarda at kuyruğu otu tüketimiyle ilişkili olarak, mide bulantısı, ateş, kemiklerde ve kaslarda güçsüzlük hissi, halsizlik, kusma gibi etkiler görülürse, derhal kullanımı bırakılmalı ve kesinlikle doktora danışmalısınız.