Adaçayı (Salvia)

Adaçayı faydaları ve adaçayının bu noktada yaşanan etkileri çok eski zamanlara dayanmaktadır. 13. yüzyılda adaçayı her derde deva olarak bilinmektedir ve herkes kendi bahçesinde adaçayı yetiştirmekteydi. Adaçayının ciddi derecede yaygın tüketimi hiç kuşkusuz faydalarının ciddi olmasından kaynaklanmaktadır. Bende bu yazımda günümüzde de tüketilen adaçayının özelliklerinden bahsedeceğim. Aynı zamanda adaçayının faydaları nelerdir, zararları nelerdir, ne işe yarar, ada çayı nasıl demlenir, nasıl demlenir gibi sorulara cevaplar aradım. İyi okumalar.

Adaçayı'nın Özellikleri

Ada çayı, (Salvia), ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasında incelenmektedir. Salvia cinsini meydana getiren kokulu bitkilere verilen genel addır. Çayır ada çayı (Anadolu adaçayı) batı ve güney-batı Anadolu'da bol ve yaygın şekilde bulunmaktadır yetişmektedir.

Ada çayı bitkisi 30-70 cm boyuna ulaşabilmektedir ve çalımsı bir görüntüye sahip menekşe renkli çiçeklerinin halka dizililmiş görüntüye sahiptir. Karşılıklı olan beyaz keçeli yaprakları gümüş gibi parıldar ve acımtırak, ıtırlı bir koku yaymaktadır. Çevresine ıtırlı hoş bir koku yaymaktadır ve mavi–menekşe renkli çiçeklerin pırıltısı uzaklardan fark edilebilmektedir. Bitki yaprakları çiçeklenme öncesi, mayıs-haziran aylarında toplanabilir.

Etken maddelerinin doruğa ulaştığı öğlen saatlerinde toplanan yapraklar, gölgeli ve havadar bir yerde kurumaya bırakılır. İyice kuruduktan sonra ince kıyılarak, hava almayan kaplarda saklanır. Adaçayının Latince adının ilk kelimesi olan “salvia” korumak, korunmak ve muhafaza etmek anlamına gelmektedir.

Adaçayının İçeriğindeki Besin Değeri

Bir çay kaşığı, yani yaklaşık 0.7 gram adaçayında var olan besin değerleri şu şekildedir:

Kalori: 2
Protein: 0.1 gram
Karbonhidrat: 0,4 gram
Yağ: 0,1 gram
K Vitamini: Referans günlük alımın % 10'u
Demir: Referans günlük alımın % 1.1'i
B6 Vitamini: Referans günlük alımın % 1.1'i
Kalsiyum: Referans günlük alımın % 1’i
Manganez: Referans günlük alımın % 1'i

Adaçayının Faydaları

Adaçayının, carnosol asiti ve cirsimaritin antibiyotik özelliği olan etkin maddelerdendir. Özellikle salvin ve carnosol asidi, bakterilerde RNA-sentezini etkileyerek çoğalmalarını ve rejenerasyonlarını engellemektedir. Adaçayında var olan önemli bir eterik yağ da, barındırdığı cineoldür. Cineol, öksürüğü engelleyici bir maddedir. Kısaca, adaçayı hem doğal bir antibiyotik hem de doğal bir öksürük engelleyici olarak kullanılmaktadır.

Bu bitkinin çiçekleri, gargara ve adaçayı sirkesi elde etmek için toplanır (bir avuç çiçek, doğal sirkenin içinde bir süre bekletilir) ve elde edilen sirke, uzunca bir süre hasta yatağından kalkamayan kişilere rahatlatıcı ve canlandırıcı anlamda sürülerek, masaj gerçekleştirilir.

Menopoza İyi Gelir

Menopoz döneminde vücudunuz östrojen hormonunda doğal bir düşüş yaşamaktadır. Bu, çok çeşitli rahatsız edici semptomlara yol açmaktadır. Belirtileri sıcak basmaları, aşırı terleme, vajinal kuruluk ve sinirliliktir. Menopoz semptomlarını azaltmak için geleneksel olarak adaçayı tüketimi gerçekleştirilebilir. Adaçayı içeriğinde var olan bileşiklerin östrojen benzeri özelliklere sahip olduğuna, beyninizde var olan belirli reseptörlere bağlanmalarını sağlayarak hafızayı geliştirmeye ve sıcak basmaları ve aşırı terlemeyi tedavi etmeye yardımcı olduğuna inanılmaktadır.

Adaçayı Nasıl Kullanılır

Yapraklar daha çiçeklenme oluşmadan, mayıs ve haziran aylarında toplanmaktadır. Bitki kuru ve güneşli günlerde, eterli yağlar oluşturduktan sonra, yapraklar öğlen güneşinde toplanmaktadır ve gölgede kurutulmaktadır. Adaçayı, çok eski zamanlarda da ünlü bir şifalı bitki olarak tanınmaktadır.

Adaçayı, aynı zamanda şişkinlik, ishal ve bağırsak iltihabı rahatsızlıklarında alınır. Çalkalama yani gargara yaparak diş eti kanamaları için kullanılır. Haricen uygulandığında derideki  hasar ve yaraları hafifletir, cilt yanıklarını tedavi eder. Pratisyen hekimler anne sütünün taşma olaylarını nizama sokmak için adaçayı kullanırlar. ancak Adaçayı, tüm bu problemlere yararlı olmasına rağmen, tıp çevrelerinin tamamıının güvenin kazanmış bir bitki değildir.