Havlıcan (Alpinia)

Havlıcan otu zencefilgiller familyasında incelenen güzel çiçekli, ıtırlı, çok yıllık, otsu bir bitkidir. Havlıcan Asya'nın tropik alanlarında yetişmektedir. Aşağı yukarı 150 kadar bilinen çeşidi bulunmaktadır. Yüksekliği pek çok türünde 3 metre'ye kadar varmaktadır. Yaprakları ince, uzun şeritlere benzemektedir. Salkımlar halinde pembe ve ya beyaz çiçekler açmaktadır. Baharat şeklinde kullanılan yerleri, uçucu yağ barındıran kök sapları, yani toprak altı gövdeleridir. Bende bu yazımda havlıcan nedir, havlıcanın faydaları nelerdir, zararlı yönleri var mıdır, yemeklerde nasıl kullanılır, havlıcan çayı faydalı mıdır gibi sorulara cevaplar aradım.

 Havlıcan Otu (Alpinia)

Havlıcan otu (alpinia); zencefilgiller familyasından güzel çiçekli, ıtırlı, çok yıllık, otsu bitkidir.Asya’nın tropik bölgelerinde yetişir. 150 kadar çeşidi vardır. Diğer ismi galangal veya Çin zencefilidir.

Toprak üstü sapları çok fazla dallanmış rizomlardan (kök saplarından) çıkar, ilâve sapları da olabilir. Yüksekliği pek çok türünde3 m. ye varır. Yaprakları ince, uzun şeritler gibidir. Salkımlar halinde pembe ya da beyaz çiçekler açar.

Vatanı güney Çin olan havlıcan günümüzde Tayland, Endonezya ve doğu Hindistan’da kültür bitkisi olarak yetiştirilmektedir.

İçeriğinde; Reçine türevleri %30-60 arasında olup önemlileri Ferulaasit, Ferulaasitester ve Umbelliferon Zamk türevleri %20-30 arasında olup en önemlileri Glukronasit, 4-metilglukuronasit, galaktozlar, arabinozlar ve az miktarda rhamnozlar içerir.

Eter yağı türevleri %7-12 arasında olup bu da İzobtil-propenildisülfit, pasorin, vanillin ve foetidin. Vitaminler, mineraller ve kumarinler içerir.

Havlıcan Otunun Faydaları

Ağrıları geçirir, özellikle romatizma ağrısı çekenlere çok faydası vardır. Baş ağrısı ve baş dönmelerini dindirir. İdrar söktürür. Mideyi güçlendirir, sindirim sisteminin düzene girmesini sağlar. Mide ve bağırsaklarda biriken gazları gidermesi bakımından da etkili bir bitkidir.

Vücuda kuvvet verir. Çocukların idrar tutamaması gibi durumlarda ,Havlıcan kaynatılıp balla tatlanlandırılarak içilir. Havlıcan, civanperçemi öğütülüp, incir, hurma ve balla karıştırılarak macun yapılıp yenmeleri tavsiye edilir.

Vücuda kuvvet vermesi açısından ise  Havlıcanın, ısırgan otu tohumu, keten tohumu, polen öğütülüp balla macun yapılarak yenmesi tavsiye edilir.

Havlıcan Otu Nasıl Kullanılır

Baharat olarak kullanılan yerleri, uçucu yağ içeren kök sapları, yani toprakaltı gövdeleridir.  Taç yaprakları sarı renkli iki dudak şeklinde açıkmış olup ortadan üç dilimli koyu kırmızı irice bir göbeğe sahiptir.

Kurutulmuş rizomları hamur işlerinde kullanılır. Bu rizomlardan elde edilen yağ sarı sıvıdır.

Serinletici olup, kafur benzeri kokuya sahiptir. Kurutulmuş rizomları ve türevleri acımtrak aromalıdır.

Havlıcan kökü, meşrubatlarda, dondurma, şekerlemeler, tarım ürünleri, çikolata çeşitlerinde kullanılabilir. Rizomları ayrıca zencefil gibi baharat olarak da kullanılır.

Havlıcan Çayı

Bir bardak suya , yarım kahve kaşığı havlıcan karıştırılır, 10-15 dakika kadar bekletilir, karıştırdıktan sonra içilmelidir. Kolay içebilmek için, içine yeteri kadar şeker koymakta yarar vardır. Günde iki ya da üç bardak içilirse hemen yararı görülür.

Havlıcan Otunun Zararları

Hastalıklara tedavilerinin yanında iyi gelen havlıcan saymakla bitmeyen faydaları vardır. Ayrıca az da olsa fazla kullanımlarda ve hastalıklara yan etkiler meydana getirebilmektedir. Yeterli miktarda ve uygun düzeyde kullanılmaması durumunda yan etkilerin önüne geçseniz bile bazı hastaların kullanımında problem oluşturabilmektedir. Saptanan herhangi bir ciddi bir yan etkisi bulunmamaktadır. Ayrıca kanser tedavisi aan hastaların ve alerjik ilaçlar kullanan bireylerin doktor kontrolünde tüketmeleri önerilmektedir.