Fesleğen (Ocimum basilicum)
Fesleğen (Ocimum basilicum)
Fesleğen (Ocimum basilicum), ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasından tek yıllık ve genellikle ılıman bölgelerde yetişen bir bitki türü. Yetişkin fesleğenlerin boyları genellikle 20 ile60 cm arasında değişir.
Renkleri açık yeşilden koyu yeşile kadar değişen yaprakları yumuşak olup, 1-5 cm arasında uzunlukta ve 1-3 cm arasında genişlikte olurlar. Soğuğa karşı çok duyarlı olan fesleğen bitkisi, en çok sıcak ve kuru ortamları sever.
Reyhan olarak da bilinen fesleğen, genellikle ılıman iklimlerde yetişen, beyaz veya pembe renkte çiçekler açan ve güzel kokulu yaprakları olan bir bitkidir. Akdeniz havzası ülkeleri ile Türkiye’de Ege ve Akdeniz kıyı şeridinde sıkça yetiştirilmektedir.
Fesleğen bitkisi, bir yerli Anadolu bitkisi değildir. Anavatanı olan İran dolaylarından gelmiştir. Akşamları açıkta yenilen yemeklerde masaların fesleğen ile süslenmesi, bebeklerin yanına fesleğen konulması, yaz aylarında evlerin açık camlarının önünde fesleğen saksılarının olmasının sebebi fesleğenin yaydığı güzel kokunun yanında sinekleri kovucu özelliği olmasıdır.
Fesleğenin Faydaları
Sakinleştirici özelliği ile vücudu rahatlatır. Enerji verir. İştah açıcıdır. Hazımsızlığı giderir. Öksürüğü ve baş dönmesini keser. Ağız içindeki yaralara karşı faydalıdır.
Arı sokmasında zehrin etkisini azaltır. Çayı yapılıp içilirse bağırsak gazlarını giderir. Cildi rahatlatır. Fesleğen ile hazırlanan losyonlarla saç derisine masaj yapılırsa saç köklerini güçlendirir. Fesleğen yağı selülit şikâyetlerini azaltır.
İçerdiği yüksek antioksidan yağları, K vitamini ve ağır miktarda kalsiyum ile besin değeri açısından çok zengin olan fesleğen; DNA hasarına karşı mücadelede son derece etkilidir. Fesleğen, reyhan ve nane benzeri yapraklar; beta-kariyofilen içerir. Beta-kariyofilen de; artrit ve inflamatuar bağırsak hastalığı gibi rahatsızlıkların tedavisinde etkili bir maddedir.
Bitkinin kullanılan kısımlari, tâze çiçekli dallari ve tohumlarıdır. Uçucu yağ taşımaktadır. Bu yağ içinde estragol, linalol, cineol ve pinen vardır.Hem taze, hem de kurutularak kullanılan fesleğen, pişirilerek ya da çiğ yenilen yemeklerde yaygın olarak kullanılır. Kendisi pişirildiğinde tadını çabuk yitirdiği için, genellikle yemeklere son anda katılır. Süs bitkisi olarak da kullanılır.
Fesleğen Nasıl Kullanılır
Hem taze, hem de kurutularak kullanılan fesleğen, pişirilerek ya da çiğ yenilen yemeklerde yaygın olarak kullanılır. Kendisi pişirildiğinde tadını çabuk yitirdiği için, genellikle yemeklere son anda katılır.
Süs bitkisi olarak da kullanılır. Fesleğen kokusu sivrisinek ve tahtakurusu gibi canlıları uzaklaştırır. Esans yapımında da kullanılır. Baharat olarak çorbalarda ve salatalarda koku ve lezzet vermek için kullanılır.
Fesleğenin Besin Değeri
100 gr fesleğenin içinde var olan besin değerleri şu şekildedir:
Enerji - 94 kilojoule (22 kilokalori) Karbonhidratlar - 2,65 gram
Diyet lifi - 1,6 gram Yağ - 0,64 gram
Protein - 3.15 gram Su - 92.06 gram
A Vitamini - 264 mikrogram Tiamin - 0.034 mikrogram
Riboflavin - 0.076 miligram Niasin - 0.902 miligram
B 6 - 0.155 mikrogram B Vitamini Folat - 68 mikrogram
Kolin - 11.4 miligram C Vitamini - 18.0 miligram
E vitamini - 0,80 miligram K Vitamini - 414.8 mikrogram
Kalsiyum - 177 miligram Demir - 3.17 miligram
Magnezyum - 64 miligram Manganez - 1.148 miligram
Fosfor - 56 miligram Potasyum - 295 miligram
Sodyum - 4 miligram Çinko - 0.81 miligram
Fesleğen Çayı
Yarım Veya Bir Tatlı Kaşığı İnce Kıyılmış Fesleğen Orta Boy Bir Su Bardağı Dolusu Kaynar Derecede Sıcak Suyla Haşlanır Üstü Kapalı Olarak 10-15 Dakika Demlendikten Sonra Süzülür. Günde 2-3 Bardak İçilebilir.
Fesleğen tohumlarının kaynar su içinde 15-20 dakika süreyle demlendirilmesiyle hazırlanan çay günde iki kez alınabilir.
Fesleğenin Yan Etkileri ve Zararları
Şunu belirtmek gerekiyor, fesleğen esasında tam anlamıyla insan vücuduna yararlı olan bir bitkidir. Bundan dolayı doğru bir şekilde kullanımda fesleğenin herhangi bir zararı ve ya yan etkisi bulunmamaktadır. Yalnızca aşırı derecede kullanıldığı zaman fesleğen bünyeye ve kullanıma göre problem yaşatabilir. Bundan dolayı sizde fesleğen kullanırken aşırı kullanımlardan kaçınmalısınız. Bakalım fesleğen fazla tüketildiğinde ve ya kullanıldığında nasıl zararlara yol açmaktadır:
Kansere neden olabilir. Fesleğen barındırdığı Estragol denilen bir maddeyi içerisinde barındırrı. Bu maddenin kanser tetikleyici bir özelliği bulunmaktadır. Bundan dolayı çok fazla fesleğen tüketiminden kaçınmak gerekiyor. Fesleğeni fazla tükettiğiniz zaman bu madde vücuttan atılamayacak ve vücudumuz bu maddeyi depolayacaktır. Bu da kansere yakalanmanıza yol açacaktır.
Aşırı kullanım çeşitli rahatsızlıklara yol açabilir. Fesleğen genel olarak herhangi bir probleme yol açmaz. İlk maddede belirttiğimiz gibi aşırı tüketildiği zaman kanser gibi çeşitli problemlere neden olabilmektedir. Yani fesleğeni normalden çok fazla tüketiyorsanız o zaman çeşitli rahatsızlıklardan muzdarip olabilirsiniz.
Yine keza hamileler için zararlı olabilir. Fesleğen her hamile için olmasa da bazı hamileler için sakıncalı olmaktadır. Bundan dolayı eğer hamileyseniz ve fesleğen kullanacaksanız ilk olarak uzman bir doktora muayene olmanız şart. Gerekli kontroller gerçekleştirildikten sonra fesleğen kullanımının size zararı olup olmayacağı doktorunuz size aktaracaktır.
Yorumlar
Yorum Gönder