Pire Otu (Tanacetum coccineum)

Pire otu bilimsel olarak Tanacetum şeklinde tanımlanmaktadır. Aşağı yukarı 80 kadar çeşidi bulunan pire otu, Asya ve Avrupa’da yaygın şekilde görülmektedir. Çeşitli tıbbi etkilerinin varlığı bilinmekle beraber pire otu, türüne bağlı olarak insan sağlığı bakımında zehirli etkilere neden olabilmektedir. Tabi ki bu genel bilgilerin ötesinde pire otunun özellikleri nelerdir, faydaları nelerdir, nasıl kullanılır, neye iyi gelir, yan etkileri var mı gibi temel sorulara da cevaplar aradım. İyi okumalar.

Pire Otunun Özellikleri

Pire otu (Tanacetum coccineum) bileşikgiller familyasında incelenmektedir ve bu bitkinin anayurdu Kafkasya olup ülkemizde Erzurum yaylalarında yetiştirilmektedir. Pire otu 25-30 cm. boylanabilen çok yıllık otsu bitkidir.

Ortada sarı tüpsü ve yanda soluk ve ya koyu pembe dilsi çiçekleri papatyanınkine benzetilebilir. Bu çiçeklerin bileşiminde %5 oranında uçucu yağ ile sabit yağ, reçine ve piretrin adlı madde bulunmaktadır. Piretrin; pire, kene vb. kandan beslenen hayvanlar için oldukça zehirli; insan, kedi, köpek vb. için daha az zehirlidir.

Piretrin kan emici hayvanlara değince öldürücü etkisini göstermektedir. Bundan kaynaklı pire otunun çiçekleri toplanır ve kurutulur. Pembemsi çiçekli, çok yıllık, keskin kokulu, otsu bir bitkidir. En etkin maddesi piretrin adlı böcek öldürücü etkilere sahip maddedir. Ayrıca, uçucu ve sabit yağ ile reçine barındırır. Eskiden Erzurum Oltu ilçesinde piyasaya çıkarıldığı için Oltu otu adıyla tanınmıştır.

Pire Otunun Zararları

Çiçeklerinin eğer fazla tüketilirse zehir etkisi yaptığı söylenir.  Genelde Asya ve Avrupa'nın birçok yerinde yetişir. Dünyada vahşi yaşamın görüldüğü birkaç başka bölgede de rastlanabilir.

Amerika Birleşik Devletleri'nin Colorado, Montana, Washington ve Wyoming eyaletlerinde bu otun ekimi ve yetiştirilmesi sağlığa zararlı olduğu gerekçesi ile yasaktır.

Yaklaşık 80 türü vardır. Pire otu, antimigren etkisinden dolayı bugün ilaç olarak satılmakta olup ayrıca antimikrotubular etkisi sonucu kanserli hücrelerin büyümesini belirgin olarak engellediği görülmüştür.

Pire Otunun Faydaları

Pire otu; adet düzenleyici ve ateş düşürücü olarak, baş ağrısı, kulak çınlaması ve baş dönmesine karşı ve doğumlarda karşılaşılan güçlüklere karşı kullanılmaktadır.

Söz konusu ekstreleri üzerinde yapılan kimyasal, klinik ve biyolojik çalışmalar sonucunda bu bitkinin antimigren, antienflammatuar, antitümör, anti-ülser, antimikrobiyal, insektisit özellikler gösterdiği kesinlik kazanmıştır. Böcek öldürücü etkilere sahiptir.

Bit, pire ve kene gibi zararlılardan kurtulmaya yardımcı olur. Sivilce ve kaşıntılı deri hastalıklarına karşı da faydalıdır.

Böcek İlacı

Çiçekli bitki kurutulup toz haline getirildikten sonra kullanılır. Böcek öldürücü olarak kullanımı yaygındır. Toz halinde bit, pire ve böceklerin olduğu yere serpilir.Yavşan adıyla bilinen bitkinin yaprakları yakılıp külü vücuda sürülerek uyuza karşı kullanılmaktadır.

Halk arasındaki adı “marsuvan otu” olan tür vücuda sürülerek uyuza karşı kullanılmaktadır. Ayrıca çiçekli dalları halk arasında idrar arttırıcı olarak, midevi rahatsızlıklara karşı ve safra kesesi taşlarını düşürücü olarak, çay halinde kullanılmaktadır.