Hodan Otu (Borago officinalis)

İlkbahar aylarında çiçek açan Hodan otu, halk arasında ıspıt, zılbıt, kaldırık ve odan şeklinde de tariflenebilmektedir. Tohumundan elde edilen yağı çoğunlukla ticari maksatlı kullanılan hodan otu, yaş hali ile mutfaklarda ve tıbbi tedavilerde doğal ilaç maksatlı tüketilir. Bende bu yazıma hodan otu ve özelliklerine değindim. Ayrıca yazımda hodan otunun faydaları nelerdir, zararları nelerdir, nerede bulunur, hodan tohumu neye benzer, hodan otunun zararları var mıdır gibi sorulara cevaplar aradım. İyi okumalar.

Hodan Otu Özellikleri

Hodan (Borago officinalis), hodangiller (Boraginaceae) familyasında incelenmektedir ve bir yıllık bitki türüdür. Hodanın esas yetiştiği bölge Suriye'dir. Güney Amerika, Kuzey Afrika ve Anadolu'da yayılış yapmasına karşı Akdeniz bölgesinde de doğallaşmıştır. Sığır dili, hıyar otu, neşe otu, zembil çiçeği, turşu otu gibi isimleri de bulunmaktadır. Ülkemizde Marmara, Kuzey ve Batı Anadolu bölgesinde yetiştirilmektedir.

Yuvarlak içi boş beyaz tüylerle kaplı sert bir gövdeye sahiptir. Mayıs-Eylül ayları arasında mavi renkte çiçek açar, sert tüylere sahiptir, 15-60 cm yüksekliğinde, bir yıllık otsu bir bitkidir. Sığır dili olarak da halk arasında çağrılır. Daha çok rutubetli alanları sever. Tohumundan elde edilen yağı gamma linolenik asit kaynağıdır. Bilinen en yüksek bitki bazlı kaynak olup %17-28 (GLA, 18:03, 6,9,12-octadecatrienoic asit cis) barındırmaktadır. Tohum yağ oranı %26-38 arasındadır.

Çiçekleri maviye çalan mor, mavi veya leylaki mordur. Salkım gibi sıkça ve şemsiye benzeri topluca bir arada olduğundan salkım, şemsiye çiçek demeti diye de adlandırılmaktadır. Mayıs - eylül ayları arasında çiçek açmaktadır. Meyveleri ise leylaki renkli döllenme tohumlarından meydana gelmektedir.  Tohumları oldukça küçük, kahve renkli ve uç kısmında siğil benzeri bir çıkıntıya sahiptir. Sıkça turşu yapımında kullanılan yaprakları, taze biçimde tüketildiğinde insana pozitif enerji kattığından kaynaklı Neşe otu olarak da adlandırılır. Etkili bir afrodizyak olan bitkinin cinsel gücü arttırdığı ortaya konmuştur.

Hodan Otunun Faydaları

Hodan yağından elde edilen kapsül ve krem ile Premenstural Syndrom ve Nörodermatoz rahatsızlıklarını iyileştirmektedir. Regl öncesi rahatsızlıklardan (Premenstural Syndrom) bazıları; baş dönmesi, baş ağrısı, sinirlilik, içe kapanma, depresyon, bulantı, göğüs ağrısı, bacakların şişmesi(ödem) ve ağrımasını sıralayabiliriz. Nörodermatozun belirtileri; alerji, kaşıntı, kızarık, şişlik, gergin pul pul sulu olabilen deri rahatsızlıklarına iyi gelmektedir. Hodan otu idrar söktürücü, ateş düşürücü, terletici, kan temizleyici ve iltihapları önleyici özelliklere sahiptir.

Yaşlanmış, pürüzlü, kırışık ve kuru ciltlerde cildin doğan nem dengesinin sağlanmasında, yaşlanma etkilerinin öne geçilmesinde, kırışıklıkların önlenmesinde ve giderilmesinde, sedef, egzama, vitiligo benzeri deri hastalıklarından kaynaklanan lezyonların önlenmesinde bitkisel gıda desteği olarak tüketilmelidir. Birçok ünlü kozmetik ve dermokozmetik markası ürünlerinin içeriğinde barındırdığı Hodan yağına yer vermektedir

Hodan Otu Çayı

Kurutulmuş yaprak ve çiçek karışımından 2 tatlı kaşığını 1 su bardağı kaynamış suya atılır. 10-15 dakika demlendikten sonra günde 3 kez birer bardak içilir. Yara ve yanıklarda kullanımında ise yapraklar lapa haline getirilir ve dıştan uygulanır. Cilt için kullanımında ise demleme usülü yapılan karışım uygulanır.

Hodan Yağı

Hodan yağı içeriğinde bol miktarda cilde ve sağlığa faydalı maddeler bulunmaktadır. Örneğin olarak müsilaj adı verilen zamk benzeri bir madde barındırmakta ve bu maddeler vücutta yatıştırıcı gevşetici laktasif faydalar sağlamaktadır. Bunun yanında hodan yağının barındırdığı bitkisel reçine ve mineraller yer almaktadır. Boğaz ağrısı, ses kısılması ve öksürük için bitkisel tedavi amacıyla kullanılmaktadır.

Hodan Yağı Nasıl Kullanılır

Tedavi edilmek istenen bölgeye masaj yoluyla uygulanır.  Selülit geçiren yok eden bitkisel yağlar arasındadır. Hodan yağı cilt çatlakları ve cilt kırışıkları için bitkisel çözüm sunar. Ateş düşürücü özelliği bulunmaktadır. Kepeğe ve kelliğe oldukça iyi gelmektedir.  Hodan yağı aynı zamanda bitkisel sivilce tedavisi için de sıkça başvurulan bir bitki kürü dür.

Hodan Otunun Yan Etkileri

Hodan otunun bilinen ciddi bir problemi olmasa da hamilelik sürecindeki kadınların tüketmesi önerilmemektedir. Aynı şekilde ciddi herhangi bir problemi olanların ve bu otu tedavi amaçlı kullanmak isteyenlerin de kesinlikle doktora danışmaları ve doktorlarının tavsiyeleri doğrultusunda hareket etmeleri gerekmektedir.

Akıldan çıkartmamalısınız ki, bitkiler de dahil olmak üzere kullanacağınız, tüketeceğiniz her malzeme herkeste aynı etkiye yol açmaz. Başka birinde işe yaramış olsa da sizin bünyenizde bambaşka ve olumsuz etkiler ortaya çıkartabilmektedir. Bundan dolayı hodan otu da dahil olmak üzere hiçbir malzemeyi doktorunuza sormadan tedavi maksatlı kullanmayın, sağlığınızı tehlikeye atmamalısınız. Dikkat etmekte fayda var.